Yunanistan’daki cezaevleri, Adalet ve Şeffaflık Bakanlığı’na bağlı olarak faaliyet göstermektedir. Ülke genelinde 2024 itibarıyla toplam 34 cezaevi faaliyettedir. Bu cezaevleri güvenlik seviyelerine ve mahkûm profiline göre sınıflandırılmaktadır:
Kapatılan açık cezaevleri
Yüksek güvenlikli cezaevleri
Gençlik cezaevleri
Kadınlara özel hapishaneler
Bu yapılar içinde Korydallos Cezaevi, hem kapasitesi hem de uzun yıllardır süregelen sorunları nedeniyle en çok gündeme gelen kurumdur.
Yunanistan’da cezaevlerinde yaklaşık 11.000 mahkûm bulunmaktadır. Ancak bu sayı, mevcut cezaevi kapasitesinin çok üzerindedir. Bu durum, sistemdeki aşırı kalabalık sorununu derinleştirmektedir.
Cezaevi kapasitesi: Yaklaşık 10.000 kişi.
Fiili mahkûm sayısı: 11.500+ (kapasitenin %115’i dolmuş durumda).
Tutuklu oranı: Cezaevinde bulunanların %30’dan fazlası henüz hüküm giymemiştir.
Yabancı uyruklu mahkûmlar: Tüm mahkûmların yaklaşık %40’ını oluşturur.
Bu istatistikler, Yunanistan’ın ceza sistemi açısından ciddi bir yük altında olduğunu göstermektedir.
Yunanistan cezaevleri, Avrupa Konseyi ve uluslararası insan hakları örgütleri tarafından sık sık eleştirilmektedir. Özellikle Korydallos Cezaevi, 20. yüzyıldan kalma yapısıyla ve kapasitesinin çok üzerinde barındırdığı mahkûm sayısıyla kötü şöhret kazanmıştır.
Yetersiz hijyen: Su sıkıntısı, kanalizasyon sorunları ve böcek istilaları sıkça rapor edilmekte.
Sağlık hizmetlerine erişim: Doktor ve psikolojik destek eksikliği, ağır sağlık sorunlarına neden olabiliyor.
Yetersiz personel: Görevli gardiyan sayısı, mahkûm başına oldukça düşüktür.
Şiddet vakaları: Mahkûm-mahkûm ve mahkûm-gardiyan arasında sık sık şiddet olayları yaşanıyor.
Yunanistan, bu koşullar nedeniyle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından birçok kez mahkûm edilmiştir.
Yunanistan cezaevlerinde rehabilitasyon hizmetleri sınırlıdır. Her ne kadar devletin sunduğu bazı eğitim programları ve sosyal destek projeleri olsa da, bu hizmetler genellikle kaynak yetersizliği nedeniyle sürdürülebilir olmaktan uzaktır.
Mesleki eğitim çok sınırlı cezaevinde sunulmakta.
Psikolojik destek hizmeti ise sistematik değildir.
Genç mahkûmlar için özel eğitim ve rehabilitasyon programlarının eksikliği dikkat çeker.
Bu durum, özellikle genç mahkûmlarda yeniden suç işleme oranının artmasına neden olmaktadır.
Yunan cezaevlerinde kadın mahkûmlar azınlıkta olmasına rağmen, sistem bu gruba özel yeterli olanak sunmaktan uzaktır. Elaionas Kadın Cezaevi, bu konuda özel bir örnek teşkil eder ancak çocuklu kadın mahkûmlar için yeterli sosyal destek ve psikolojik rehberlik mekanizmaları bulunmamaktadır. Mahkûm kadınların çocuklarıyla birlikte cezaevinde kalabilmesi hâlâ tartışmalı bir konu olarak gündemde yer almaktadır.
Yunan hükümeti son yıllarda cezaevi sistemine dair çeşitli reform adımları atmıştır. Bunlar arasında:
Kapasiteyi artırmak için yeni cezaevi inşası planları.
Alternatif ceza uygulamaları: Elektronik kelepçe ve ev hapsi gibi uygulamaların artırılması.
Tutukluluk süresinin azaltılması için yasal değişiklikler.
Avrupa fonları ile desteklenen rehabilitasyon projeleri.
Ancak tüm bu reformlar, siyasi istikrarsızlık ve kaynak yetersizliği nedeniyle istenen etkiyi tam olarak yaratamamıştır.
| Kriter | Yunanistan | Avrupa Ortalaması |
|---|---|---|
| Cezaevi doluluk oranı | %115+ | %90 civarı |
| Tutuklu oranı | %30+ | %20 civarı |
| Yabancı mahkûm oranı | %40 | %25 civarı |
| Yeniden suç işleme oranı | Yüksek | Orta |
Bu kıyaslama, Yunanistan’ın cezaevi sistemi açısından Avrupa’nın sorunlu ülkelerinden biri olduğunu net bir şekilde ortaya koymaktadır.
Yunanistan cezaevi sistemi, Avrupa Birliği içinde en çok eleştirilen adalet yapılarından biri olarak öne çıkmaktadır. Aşırı kalabalık, kötü koşullar, uzun tutukluluklar ve insan hakları ihlalleri gibi yapısal sorunlar, sistemin köklü bir reforma ihtiyacı olduğunu göstermektedir. Mahkûmların ıslahı ve topluma yeniden kazandırılması, yalnızca cezaevi duvarları içinde değil; devletin sosyal ve ekonomik politikalarıyla da doğrudan bağlantılıdır. Yunanistan’ın önünde zorlu ama kaçınılmaz bir adalet reformu süreci bulunmaktadır.
