Cezaevlerinde bulunan yabancı mahkumlar ile ilgili yaşanılan sorunlar

Ceza infaz kurumlarında son 10 yıllık dönemde yabancı hükümlü ve tutuklu sayısı git gide artmaktadır. Hükümlülerin tahliye sonrası işlemler nedeniyle son dönemde ceza infaz kurumu personelini zor durumda bırakmıştır. Cezaevlerinde suç türü baz alındığında terör başta olmak üzere yüzlerce yabancı hükümlü ve tutuklu bulunuyor. Yaşanılan sorunlar ve çözüm önerileri haberimizde.
 
CEZA İNFAZ KURUMLARINDAKİ YABANCI HÜKÜMLÜ ve TUTUKLU SORUNU - Mevcut mevzuatta yapılan yeni düzenleme;
1. Ceza İnfaz Kurumları Yönetimi ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Yönetmeliğin Sınır Dışı Edilme Başlıklı:
52/1-b madde "Yabancı uyruklu hükümlülerin ülkede kalmasının, siyasi, idari ve kamu güvenliği açısından, sakıncalı olup olmadığı, sınır dışı edilmesi gerekip gerekmediği hususunda Cumhuriyet başsavcılığı aracılığıyla İçişleri Bakanlığından görüş sorulur. Ülkede kalmasında sakınca olduğu bildirilen hükümlülerin salıverileceği tarih, koşullu ya da hak ederek salıverilme halinde o yer en üst emniyet makamına ve göç idaresine; cezanın denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak infazı suretiyle salıverilme halinde ayrıca denetimli serbestlik müdürlüğüne bildirilir. Salıverilme tarihinde hükümlü sınır dışı işlemlerine esas olmak üzere kolluğa teslim edilir. Hükümlünün denetimli serbestlik kapsamında bir yükümlülüğünün bulunması durumunda, serbest bırakılmaksızın, kolluk eşliğinde denetimli serbestlik müdürlüğüne müracaatı sağlanır.
52/1-c madde "Kanun hükümlerine ve durumlarına göre kurumda barındırılmayan hükümlüler hakkında sınır dışı edilmeyle ilgili işlemler göç idaresi birimlerince yürütülür."
52/2 madde "Bu maddeye göre hükümlüler hakkında sınır dışı edilme işlemleriyle ilgili gerekli değerlendirmeler İçişleri Bakanlığınca yapılır." hükmüne yer vermiştir.
 
2. Denetimli Serbestlik Hizmetleri Yönetmeliğinin, Yabancı Uyruklu Hükümlüler Hakkında Yapılacak İşlemler başlıklı 86. maddesi:
"(1) Yabancı uyruklu hükümlülere ait bilgiler, ilgili mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla karşı çıkmaması hâlinde hükümlünün vatandaşı olduğu devletin diplomatik temsilcilik veya konsolosluğuna bildirilir.
(2) İçişleri Bakanlığının ülkede kalmasında sakınca olduğunu bildirdiği yabancı uyruklu hükümlüler hakkında denetimli serbestlik tedbiri olarak, koşullu salıverilme tarihine kadar ülke sınırları içine girmeme yükümlülüğü verilerek hükümlü sınır dışı işlemlerine esas olmak üzere kolluğa teslim edilir. İçişleri Bakanlığının ilgili birimi ile yapılan yazışmada hükümlünün ülke sınırları içerisine girdiğinin tespit edilmesi halinde derhal müdürlüğe bilgi verilmesi istenir." hükümlerine yer verilmiştir.
Yapılan değişiklik sonra ceza infaz kurumlarında denetimli serbestliğe ayrılmayı hak kazanan hükümlüler hakkında ülkede kalmasında sakıncalı olup olmadığı yönünde kurumlar tarafından görüşler sorulduğu ancak İçişleri Bakanlığı tarafından herhangi bir cevap verilmediği gibi hükümlülerin ceza infaz kurumlarından her türlü tahliye durumunda kolluk kuvvetinin teslim alması gerekirken teslim alınmadığı ceza infaz kurumu personelleri ve yönetimi ile kolluk birimleri arasında sıkıntıların meydana geldiği, teslim alınmayan yabancı hükümlüler ceza infaz kurumundan direk salıverilme işlemi yapılmaktadır.
 
Bu sorun önceden beri devam ettiği gibi yeni değişiklikte de devam etmektedir. Yabancı hükümlüler ile ilgili olarak kimlerin sınır dışı edileceği mevzuatta belirtilmiştir.
 
Sınır dışı edilme ile ilgili olarak mevzuat:
5237 sayılı Türk Ceza Kanunun 59. Maddesi:
İşlediği suç nedeniyle hapis cezasına mahkûm edilen yabancı, denetimli serbestlik tedbiri uygulanarak cezasının infazına veya koşullu salıverilmesine karar verildikten ve her halde cezasının infazı tamamlandıktan sonra, durumu, sınır dışı işlemleriyle ilgili olarak değerlendirilmek üzere derhal İçişleri Bakanlığına bildirilir.
6584 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunun 52. maddesi
a) 5237 sayılı Kanunun 59. Maddesi kapsamında sınır dışı edilmesi gerektiği değerlendirilenler,
b) Terör örgütü yöneticisi, üyesi, destekleyicisi veya çıkar amaçlı suç örgütü yöneticisi, üyesi veya destekleyicisi olanlar,
c) Türkiye’ye giriş, vize ve ikamet izinleri için yapılan işlemlerde gerçek dışı bilgi ve sahte belge kullananlar,
ç) Türkiye’de bulunduğu süre zarfında geçimini meşru olmayan yollardan sağlayanlar,
d) Kamu düzeni veya kamu güvenliği ya da kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar,
e) Vize veya vize muafiyeti süresini on günden fazla aşanlar veya vizesi iptal edilenler,
f) İkamet izinleri iptal edilenler,
g) İkamet izni bulunup da süresinin sona ermesinden itibaren kabul edilebilir gerekçesi olmadan ikamet izni süresini on günden fazla ihlal edenler,
ğ) Çalışma izni olmadan çalıştığı tespit edilenler,
h) Türkiye’ye yasal giriş veya Türkiye’den yasal çıkış hükümlerini ihlal edenler ya da bu hükümleri ihlale teşebbüs edenler,
ı) Hakkında Türkiye’ye giriş yasağı bulunmasına rağmen Türkiye’ye geldiği tespit edilenler,
i) Uluslararası koruma başvurusu reddedilen, uluslararası korumadan hariçte tutulan, başvurusu kabul edilemez olarak değerlendirilen, başvurusunu geri çeken, başvurusu geri çekilmiş sayılan, uluslararası koruma statüleri sona eren veya iptal edilenlerden haklarında verilen son karardan sonra bu Kanunun diğer hükümlerine göre Türkiye’de kalma hakkı bulunmayanlar,
j) İkamet izni uzatma başvuruları reddedilenlerden, on gün içinde Türkiye’den çıkış yapmayanlar,
k) (Ek: 03 Ekim 2016 tarih ve KHK 676/36 madde; Aynen kabul: 01 Şubat 2018 tarih 7070/31 madde) Uluslararası kurum ve kuruluşlar tarafından tanımlanan terör örgütleriyle ilişkili olduğu değerlendirilenler.
 
2) (Değişik: 03 Ekim 2016 tarih KHK 676/36 madde; Aynen kabul: 01 Şubat 2018 tarih 7070/31 madde) Bu maddenin birinci fıkrasının (b), (d) ve (k) bentleri kapsamında oldukları değerlendirilen uluslararası koruma başvuru sahibi veya uluslararası koruma statüsü sahibi kişiler hakkında uluslararası koruma işlemlerinin her aşamasında sınır dışı etme kararı alınabilir.
 
Bu gerekçeler ile birlikte; Ceza infaz kurumuna giren yabancıların yabancı kimlik numarası bulunmadığı takdirde il göç idaresinden talepte bulunulması, kurumlardaki yabancı hükümlü ve tutuklular göç idaresi veri tabanına işlenerek kayıt altına alınması,
 
Yaşanan gecikme nedeniyle yabancı hükümlülerin ülkede kalmasında sakınca olup olmadığı konusunda bilginin ceza infaz kurumunun bulunduğu ilin İl Emniyet Müdürlüğü muhatap alınması ivedi olarak cevap verilmesi, Hükümlü tahliyelerinde ise idare ve gözlem kurulu tarafından iyi hal verilmesi durumunda koşullu salıverilme tarihini belirten yazının il göç idaresine bildirilmesi,
 
Özellikle terör, organize, uyuşturucu, cinsel, kasten öldürme suçları gibi toplumun huzur ve güvenliğini tehlikeye sokacak suçlardan hükümlü veya tutuklu olarak kapalı ceza infaz kurumlarından salıverilen hükümlü ve tutukluların hiçbir gerekçe gösterilmeksizin teslim alınma işleminin kolluk kuvveti tarafından yapılması gerekmektedir.
 
Aksi takdirde yabancı hükümlü ve tutukluların ceza infaz kurumlarından direk salıverilmesi olayları ülke güvenliğini tehlikeye sokacağı hiç şüphesiz kaçınılmazdır. Bürokrasinin azaltılması için konunun Bakanlık düzeyinde veya il düzeyinde çözüme kavuşturulması gerekmektedir.
Adalet.tv / özel haber