Suç işleyen bir vatandaşın yaşayacağı hukuki süreçler

Süreçleri çok basit ve yalın bir anlatım yöntemi kullanarak anlatmaya çalışacağız. Bazen kasıtlı olarak, bazen kastımız olmadan suç işleyebiliriz. İnsan kasıtsız olarak nasıl suç işleyebilir diyenler olacak. Kasıt olmadan suç nasıl işlenir? “Taksirli suçlar” dediğimiz suçlar kasıt olmayan suçlardır. Örneğin; sabah işe gitmek için aracımızla yola çıktık ve kırmızı ışıkta duramayarak bir yayaya çarptık. Yayanın yaralanmasına veya ölmesine neden oldu. Burada sabah evden çıkarken suç işleme kastımız yoktu, araba kullanırken de suç işleme kastımız yoktu. Bizden veya aracımızdan kaynaklanan nedenlerle istemeden, “taksirli” bir suç işledik. Veya örneğimiz tam tersi olsun. Trafikte araç kullanırken bize korna çalan bir araç sürücüsünü darp ettik. Bilerek ve isteyerek bunu yaptık.

Hukuki süreç nasıl işler?
Polis bizi gözaltına aldı veya karakola davet etti… Karakolda hakkımızda işlem yapılır, taraflar şikayetçi ise ifadeler alınır ve hazırlanan dosya savcılığa gönderilir. Savcılık dosyayı inceler, soruşturma yapar. Soruşturma sonucunda eğer dava açılacak ise “iddianame” hazırlayarak dosyayı mahkemeye sevk eder. Eğer savcı suç unsuru oluşmadığına kanaat getirir ise “Kovuşturmaya yer olmadığına dair karar” verir. Suç unsuru oluşmuş ve mahkemede dava açılmış ise artık polis ve savcılık aşaması bitmiş olur. Mahkeme, savcılığın gönderdiği iddianameyi inceler ve taraflara duruşma günü verir.
Duruşma günleri geldiğinde tarafların ifadeleri bu kez mahkeme huzurunda alınır, karşılıklı delil durumuna, şahit durumuna ve diğer davayı ilgilendiren bütün durumlara titizlikle bakılır. Mahkeme davanın karar duruşmasında Beraat veya Ceza verir.
Mahkeme ceza verir ise, bu cezaya itiraz hakkımız vardır. İtirazı ilk önce Bölge Adliye Mahkemesine (İstinaf) yaparız. Bölge adliye mahkemesi itirazımızı inceler, dosyayı yeniden analiz eder, bozma kararı verirse ilk yargılandığımız mahkeme (tabiri itibariyle Yerel Mahkeme) tekrar yeniden yargılama yapar. Bölge adliye mahkemesi cezayı onar ise, bu kez Yargıtay’a itiraz hakkımız vardır. Yargıtay’a yapılan itirazımız da aynı şekilde bozma / onama şeklinde sonuçlanabilir. Bozma olursa yine ilk yargılandığımız mahkeme (tabiri itibariyle Yerel Mahkeme) tekrar yeniden yargılama yapar. Hukuki süreç yeniden işletilir. Cezamızı onar ise cezamız kesinleşir ve infaz edilmek üzere cezayı aldığımız mahkemenin Cumhuriyet Başsavcılığına infaz edilmek üzere gönderilir. Ve cezamızın infazına başlanılır.
Burada her aşamada suçu işleyen kişinin ve suçtan zarar gören kişinin davanın sonucuna her aşamada itiraz etme hakkı vardır. Finalde gidilecek mahkemeler ise Anayasa Mahkemesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’dir. Bu yollar silsile içerir ve silsileyi atlayamayız. Silsileyi atladığımız takdirde zaten ilgili birim dosyayı işlemsiz olarak geri iade eder.

Ayrıca itirazları yaparken itiraz sürelerine dikkat etmeyi unutmayalım.
Adalet.tv ailesi olarak siz değerli okurlarımızı bütün hukuki konularda bilgilendirmeye devam edeceğiz.