İnsan Hakları Eylem Planı doğrultusunda meclis adalet komisyonunda bu hafta görüşülecek ceza ve güvenlik tedbirlerinin infazı hakkında kanunda yapılan değişiklikleri ele alacağız.
1-) 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunun Hükümlünün İstemiyle Cezasının Ertelenmesi başlıklı 17. Maddesin 6 fıkrasında yer alan 'bu madde hükümleri' ibaresi 'Yukarıdaki fıkralarda yer alan hükümlüler' ibaresi olarak değiştirilmiştir.
Ayrıca aynı maddenin 7 fıkrasına ' İnfazına başlanmış olsa bile, toplam 10 yıl veya daha az süreli hapis cezasına mahkum olan veya adli para cezası infaz sürecinde hapis cezasına çevrilen kadın hükümlünün, 15 yaşını doldurmamış çocuğunun bulunması ve babanın da ölmüş veya ceza infaz kurumunda olması, toplum güvenliği bakımından ağır ve somut tehlike oluşturmayacağının değerlendirilmesi halinde cezasının infazı, çocuğun 15 yaşını doldurmasına kadar Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından ertelenebilir. Erteleme süresi içinde zamanaşımı işlemez. Çocuğun ölmesi veya babanın ceza infaz kurumundan salıverilmesi ya da erteleme süresi içerisinde hükümlü hakkında kasten işlenen bir suçtan dolayı kamu davası açılması halinde erteleme kararı kaldırılarak ceza derhal infaz olunur.' hükmü eklendiği;
10 yıl ve altı süreli hapis cezasına mahkum olan kadın hükümlülerin 15 yaş altı çocuğu olması durumunda, babasının ölmesi veya cezaevinde olması sebebi ile tahliye olana kadar ve çocuğun 15 yaşına ulaşana kadar kadın hükümlülerin infazı ertelenecek ancak erteleme süresi içerisinde kasten bir suç işlemesi halinde ise erteleme kararı kaldırılacak. Tabi bu talep hükümlünün isteği doğrultusunda yapılacaktır.
2-) 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunun Kendi İsteği ile nakil başlıklı 54. Maddesinin birinci fıkrasına 'çocuk hükümlülerden sonra gelmek üzere', 'ile maddi durumunun yetersiz olduğunu belgelendiren hükümlüler' ibaresi eklendiği; Maddi durumu olmayan hükümlünün kendi isteği ile talep ettiği kuruma devlet tarafından nakil edilecektir.
3-) 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunun Hükümlünün Ziyareti Başlıklı 83 Maddesinin birinci fıkrasında yer alan 'bir saat ibaresi' ibaresi 'bir buçuk saatten fazla' ibaresi eklendiği;
Ayrıca aynı maddenin 4 fıkrasına ' önceden bilgilendirmek suretiyle, kapalı ceza infaz kurumlarında bulunan ve terör suçları, örgüt kurmak, yönetmek veya örgüte üye olmak suçları ile örgüt faaliyeti kapsamında işlenen suçlardan mahkum olan veya tehlikeli halde bulunan ya da dışarı ile iletişiminin kurum güvenliği açısından tehlikeli olabileceği değerlendirilen hükümlülerin birinci ve ikinci fıkra kapsamındaki kişilerle yapacakları görüşmeler, kamu düzeninin korunması ile kişi, toplum ve kurum güvenliğinin sağlanması veya suç işlenmesinin önlenmesi amacıyla kurum tarafından dinlenebilir ve elektronik cihazlar da dahil olmak üzere kaydedilebilir. Bu fıkra uyarınca tutulan kayıtlar, amacı dışında kullanılamaz ve kanunda açıkça belirtilen haller dışında hiçbir kişi ve kurumla paylaşılamaz. Bu kayıtlar herhangi bir soruşturma ve kovuşturmaya konu edilmemiş ise en geç bir yıl sonunda silinir.'
Bu madde ili kurumlarda yapılan kapalı ve açık görüşler en fazla 1,5 saat olarak uygulanabilecek aynı zamanda terör ve örgütlü suçlar ile tehlikeli hükümlülerin görüşmeleri kayıt altına alınacak ve 1 yıl kayıtlar tutulacaktır. Bu madde ile kapalı görüşlerin kayıt altına alınmayacağı konusunda Anayasa Mahkemesi tarafından karar verilmiş bu madde ile artık yasal dayanağı oluşmuştur. Bu madde ile kayıt altına sadece kapalı görüş değil açık görüş de kayıt altına alınacaktır.
4-) 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunun Hükümlünün mektup, faks ve telgrafları alma ve gönderme hakkı başlıklı 68.maddesinin birinci ve dördüncü fıkralarına cümleler ve madde eklenmiştir. sırayla 'Hükümlü usul ve esasları Adalet Bakanlığınca belirtilmek suretiyle, gerekli alt yapının bulunduğu kurumlarda elektronik yöntemlerle de mektup alıp gönderebilir' 'Bu iletiler, alıcısı dışındaki kişilerin erişimini engelleyici tüm tedbirler alınarak hükümlünün talebine göre posta yoluyla veya elektronik ortamda alıcısına ulaştırılabilir.'
Aynı maddenin 5 fıkrası 'Kamu düzeninin korunması ile kişi, toplum ve kurum güvenliğinin sağlanması veya suç işlenmesinin önlenmesi amacıyla terör suçları, örgüt kurmak, yönetmek veya örgüte üye olmak suçları ile örgüt faaliyeti kapsamında işlenen suçlardan mahkum olan ve tehlikeli halde bulunan ya da dışarı ile iletişimin kurum güvenliği açısından tehlikeli olabileceği değerlendirilen hükümlülere gelen veya bu hükümlüler tarafından gönderilen mektup, faks, telgraflar dijital olarak kaydedilebilir veya fiziki olarak saklanabilir. Bunlar amacı dışında kullanılamaz, kanunda açıkça belirtilen haller dışında hiçbir kişi veya kurumla paylaşılamaz, herhangi bir soruşturma veya kovuşturmaya konu edilmemiş ise en geç bir yıl sonunda silinir. Bu hüküm dördüncü fıkra bakımından uygulanmaz' hükmü getirilmiştir.
Bu madde ile teknik alt yapının kurulu bulunduğu kurumlarda elektronik posta gönderip alınabilecek, ayrıca belirtilen suçlardan hükümlü/tutukluların gönderileri mektup okuma komisyonu tarafından uyap sistemine kaydedilecek akabinde herhangi bir soruşturma ve kovuşturma olmaması halinde 1 yıl sonra uyap sisteminden silinecektir.
5-) 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunun 94 ve 116 maddelerinde mazeret izinleri bölümünde yer alan ' birer ay arayla' ibareleri kaldırılmıştır.
Bu haliyle Ana, baba, eş, kardeş, çocuk ile eşin anne veya babasından birinin yaşamsal tehlike oluşturacak önemli ve ağır hastalık hâllerinin bulunduğunun sağlık kurulu raporu ile belgelendirilmesi durumunda hükümlü ve tutukluya ceza infaz kurumu en üst amirinin önerisi ve Cumhuriyet başsavcılığının onayı ile dış güvenlik görevlisinin refakatinde yol süresi dışında bir güne kadar izin verilebilir.'
Hükümlü ve tutukluların belirtilen yakınların ağır hastalığı durumlarda ziyaret etmeleri bir kişi için birer ayla en fazla iki defa ziyaret edebilmekteydi. Bununla birlikte birer ay ibaresi kaldırılarak, hükümlü ve tutuklu belirtilen bir yakınını en fazla 2 kez ziyaret edebilmektedir. Bu iki ziyaret süresinin birer ay ibaresi kaldırılarak istenilen zamanda ikinci ziyaret yapabilecektir.
6-) 4681 sayılı Ceza İnfaz Kurumları ve Tutukevlerini İzleme Kurulları Kanunun 6. Maddesinin birinci fıkrasına Kamu Denetçiliği Kurumuna ve İnsan Hakları Eşitlik Kurumuna' ibaresi eklenmiştir.
Ayrıca 'Hükümlü ve tutukluların naklinde kullanılan araçlar ile adliye binalarında bekletildikleri veya sağlık kuruluşlarında tedavi gördükleri bölümleri yerinde görmek, incelemek, yönetici ve görevlilerden bilgi almak, hükümlü ve tutukluları dinlemek,' ibaresi eklenmiştir.
Ceza İnfaz Kurumları ve Tutukevlerini İzleme Kurulları, hükümlüleri ve tutukluları sadece ceza infaz kurumlarında ziyaret edip, dinlemenin aksine, ring araçları, hastanede ziyaret edebilecekler. İzleme Kurulları ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde infaz ve ıslah, hükümlü ve tutukluların sağlık ve yaşam koşulları, iç güvenlik, sevk ve nakil işlemleri ile ilgili olarak gördükleri aksaklık ve eksiklikler konusunda en az dört ayda bir olmak üzere rapor düzenler.
Kurulun düzenlediği raporlar Adalet Bakanlığına, Türkiye Büyük Millet Meclisi İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkanlığına gönderilmekteydi. Yapılan değişiklik ile belirtilen kurumlar dışında Kamu Denetçiliği Kurumuna ve İnsan Hakları Eşitlik Kurumlarına gönderilmesi sağlanmıştır.
adalet.tv / hukuk servisi
