Adalet Bakanlığı daha önce Yargı Reformu ile tanıttığı projeleri birer birer faaliyete geçirmeye devam ediyor.
Yargı reformunun ilk paketi kapsamında ceza adaleti sistemine kazandırılan seri muhakeme ve basit yargılama usulleri başarıyla uygulanıyor. Bu sayede ceza uyuşmazlıkları çok kısa sürede sonuçlandırılıyor.
Yargı Reformu Strateji Belgesi’ndeki yargılamaların hızlandırılması ve sadeleştirilmesi hedefi doğrultusunda hayata geçirilen seri muhakeme ve basit yargılama usulleri, TBMM’de kabul edildikten sonra 24 Ekim 2019 tarihli Resmi Gazete’de yayımlandı ve 1 Ocak 2020’den itibaren de uygulanmaya başlandı.
Adalet Bakanı Abdulhamit Gül konuyla ilgili sosyal medya hesabından yayımladığı mesajında, “Hukuk sistemimize kazandırdığımız seri muhakeme ve basit yargılama usulleri birer reform olarak kayıtlara geçti. İlk 9 aylık uygulama oldukça başarılı. Tüm yargı mensuplarımıza teşekkür ediyorum.” ifadelerini kulandı.
Seri muhakeme usulünün uygulandığı yılın ilk 9 ayında Cumhuriyet Başsavcılıklarındaki 32.178 dosyada şüpheliye seri muhakeme teklifi yapıldı. Bu dosyalardan 30 bin 75’inde talepname düzenlenerek mahkemeye gönderildi.
Basit yargılama usulünün uygulandığı 2020 Yılının ilk 9 ayında ise 107.094 suçla ilgili basit yargılama usulü tercih edildi ve 37.225 suçla ilgili karar verildi. Yaklaşık 70.000 suçla ilgili işlemler devam etmektedir.
SERİ MUHAKEME UYGULAMASI NASIL YAPILIYOR
Seri muhakeme usulüne tâbi suçlarda, uyuşmazlıklar, bir gün gibi kısa bir süre içerisinde sonuçlandırılıyor. Soruşturma evresi sonunda kamu davasının açılmasının ertelenmesine karar verilmediği takdirde seri muhakeme usulü uygulanıyor.
Seri muhakeme usulünde şüphelinin avukatın yanında teklifi kabul etmesi halinde Cumhuriyet Savcısı, mahkemeye talepname gönderiyor. Mahkemede aynı gün içerisinde hüküm verilerek, süreç bir günde tamamlanıyor ve çok kısa sürede infaz sürecine geçilmiş oluyor.
ADALET BAKANLIĞI: SERİ MUHAKEMEDE UYUŞMAZLIKLAR 1 GÜNDE ÇÖZÜLÜYOR
Örneğin; Ateşli Silahlar, Bıçaklar ve Diğer Aletler Hakkındaki 6136 Sayılı Kanun’a muhalefet suçundan, 20 Nisan 2018 tarihinde hakkında iddianame düzenlenen bir şahısla ilgili dosyada, 19 Mart 2019’da karar verilmiş, bu karar 14 Kasım 2019’da kesinleşmiş ve şahsa 3400 TL adli para cezası verilmiştir.
Seri muhakeme usulü yürürlüğe girdikten sonra aynı suçtan, 18 Haziran 2020 tarihinde bir başka şüpheli hakkında yürütülen soruşturmada şüpheliye müdafii huzurunda seri muhakeme usulünün uygulanması teklif edilmiş, teklifin kabulü sonrası talepname düzenlenmiş, dosya aynı gün mahkeme tarafından karara bağlanmış ve sanığa 3840 TL adli para cezası verilmiştir. Karar 29 Haziran 2020 tarihinde kesinleşmiştir.
Yani klasik yargılamada bir ceza uyuşmazlığı dosyasında kararın kesinleşmesi 1 yıl 7 ay sürerken aynı suçtan seri muhakeme usulü uygulanan bir başka dosyada kararın 2 haftada kesinleştiği görülmüştür.
BASİT YARGILAMA NASIL İÇİN UYGULANIYOR?
Basit yargılama usulü, asliye ceza mahkemesinin görev alanına giren ve üst sınırı iki yıla kadar olan suçlarda uygulanıyor. Asliye ceza mahkemeleri, iddianamenin kabulünden sonra adli para cezası veya üst sınırı iki yıl veya daha az süreli hapis cezasını gerektiren suçlarda basit yargılama usulünün uygulanmasına karar verebiliyor.
Mahkeme tarafından basit yargılama usulünün uygulanmasına karar verilen dosyada, taraflara iddianame tebliğ edilerek beyan ve savunmalarını on beş gün içinde yazılı olarak bildirmeleri isteniyor. Sürenin bitiminde, mahkeme duruşma açmadan dosya üzerinden karar veriyor.
UZUN YILLAR SÜREN DAVALAR BASİT YARGILAMA USULÜ İLE ORTALAMA 2 AYDA KARARA BAĞLANIYOR
Örnek verecek olunursu; basit tehdit suçundan (TCK 106/1) 3 Nisan 2018 tarihinde hakkında iddianame düzenlenen bir şahısla ilgili dosyada, 23 Haziran 2020 tarihinde karar verilmiş, bu karar 11 Eylül 2020 tarihinde kesinleşmiş, şahıs hakkında 5 ay hapis cezası ile cezalandırılmasına ve hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına karar verilmiştir..
Basit yargılama usulü yürürlüğe girdikten sonra aynı suçtan, 9 Mart 2020 tarihinde hakkında iddianame düzenlenen bir başka şahısla ilgili dosyada basit yargılama usulü uygulanmış, dosya 10 Temmuz 2020 tarihinde karara bağlanmış ve 360 TL adli para cezası (APC) verilmiştir. Karar 8 Eylül 2020 tarihinde kesinleşmiştir.
Yani klasik yargılamada bir ceza uyuşmazlığı dosyasında kararın kesinleşmesi 2,5 yıl sürerken aynı suçtan basit yargılama uygulanan bir başka dosyada kararın 6 ayda kesinleştiği görülmüştür. Seri Muhakeme usulündeki başarının artarak devam etmesi bekleniyor.
