Hırsızlık suçunun uzlaştırma kapsamında değerlendirilmesi ve yatar süre hesabı

Hırsızlık suçu Türk Ceza Kanunu'nda 141 ve 142 (TCK 141, TCK 142) maddeleri ile yasal sınırları çizilmiştir. TCK 141 uzlaştırma kapsamında olup, bu maddeden ceza alanlar karşı taraf ile uzlaştığı takdirde ceza düşmektedir. Ancak TCK 142 uzlaştırma kapsamında değildir. Bu suçtan ceza alanlar cezaevine girmektedirler. TCK 142 ile ilgili olarak en belirgin hafızlarda kalan ise 28 Haziran 2014 tarihi sonrası 6545 sayılı yasa ile bu suça verilecek cezaların artırılmış olmasıdır. Öyle ki artık asliye ceza mahkemelerinde yargılanan hırsızlık suçları artık ağır ceza mahkemesi kadar hapis cezaları vermektedir.

6545 SAYILI YASA İLE NELER DEĞİŞTİ
5237 sayılı Kanunun 142. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendi yürürlükten kaldırılmış, aynı fıkrada yer alan “2 yıldan 5” ibaresi “3 yıldan 7” şeklinde değiştirilmiş, 2. fıkrasının (d) bendine “kilit açmak” ibaresinden sonra gelmek üzere “veya kilitlenmesini engellemek” ibaresi eklenmiş, (g) bendinde yer alan “Barınak yerlerinde, sürüde veya açık yerlerde bulunan” ibaresi madde metninden çıkarılmış, aynı fıkraya aşağıdaki bent eklenmiş, fıkrada yer alan “3 yıldan 7” ibaresi “5 yıldan 10” şeklinde değiştirilmiş ve maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“h) Herkesin girebileceği bir yerde bırakılmakla birlikte kilitlenmek suretiyle ya da bina veya eklentileri içinde muhafaza altına alınmış olan eşya hakkında,”
“(5) Hırsızlık suçunun işlenmesi sonucunda haberleşme, enerji ya da demiryolu veya havayolu ulaşımı alanında kamu hizmetinin geçici de olsa aksaması hâlinde, yukarıdaki fıkralar hükümlerine göre verilecek ceza yarısından 2 katına kadar artırılır.” İbareleri ile hırsızlık suçunun cezaları fazlasıyla artırılmıştır. Ancak infaz yasasında 2016 ve 2020 yılında yapılan değişiklikler ile hırsızlık suçundan 6 yıl hapis cezası alanlar neredeyse hiç cezaevinde yatmamaktadırlar, yani ceza arttı ancak yatar süre azaldı.

TCK 142 MADDESİNDE UZLAŞTIRMA NEDEN OLMALI
TCK 141’de uzlaştırmanın olup, TCK 142’de uzlaştırmanın olmaması mağdurun yaşamış olduğu ekonomik kaybı telafi edilmesini engellemektedir. Düşünün akşam evinize hırsız girdi, 200 bin TL veya benzeri değerde eşya / para çaldı. Hırsız yargılama sonucu 6 yıl hapis cezası aldı ancak sizin çalınan eşya / paralarınız geri gelmedi. Hırsız 6 yıl hapis cezasından dolayı cezaevine girdi, savcılık aşamasında 1/2 indirim oranı yapıldı cezası 3 yıla düştü, 3 yıl da denetimli serbestlik hakkı var, hırsız 1 ay cezaevinde kalmadan tahliye oldu. Ancak sizin çalınan 200 bin TL’niz veya eşyanız hala ortada yok. Burada cezalandırılan kişi hırsız mı yoksa evi soyulan kişi mi? Cevabını artık siz verin.
TCK 142’de uzlaştırma kısmi de olsa gelmelidir, TCK 141’de uzlaştırma gerçekleştiği zaman dosya tamamen kapanıyordu, TCK 142’de bunun farklı varyantları denenebilir. Örneğin; uzlaştırma gerçekleştiği zaman, zarar karşılanmış ise ceza yarı oranında düşebilir veya hırsız zararı karşılarsa açık cezaevinde kalacağı süre veya denetimli serbestlikte geçireceği süre artırılabilir. Bu örnekler çoğaltılabilir, hukuk belli bir kalıbın dışına çıkmış olacaktır. Suç – ceza denkleminde önemli olan hırsızı cezalandırmaktan ziyade mağdurun mağduriyetini gidermek olmalıdır. Çünkü siz istediğiniz kadar hırsızı cezalandırın, isterseniz 20 yıl hapis cezası verin mutlaka infaz düzenlemesi, af vb. çalışmalar ile suçu işleyen kişi yıllar içerisinde bir sürü avantajdan faydalanacaktır. Tabi ki suçu işleyen cezalandırılmalı, hiçbir suç cezasız kalmamalı ancak bütün mağdurlarında mağduriyeti giderilmelidir.

Yargılamayı yapan mahkeme hırsıza örneğin; 6 yıl hapis + 3 bin TL adli para cezası veriyor. Burada verilen adli para cezası devletimizin hazinesine aktarılıyor, yine mağdurun yaşamış olduğu mağduriyet giderilmiyor. Adli para cezaları aslında hapis cezalarından daha ağır sonuçlar doğurmaktadır. 6 yıl hapis cezası alan bir suçlu en fazla 1 ay içerisinde tahliye olabiliyorken, 3 bin TL adli para cezası alan aynı hırsız eğer bu parayı ödemez ise 150 gün cezaevine yatabilmektedir. Burada bir çelişki söz konusu değil mi? 6 yıl hapis 3 bin TL’den nasıl ağır olabiliyor? Mantık ile çelişen bir durum söz konusu veya değil diyorsanız haberiminiz alt kısmına yorum olarak düşüncelerinizi belirtebilirsiniz.

Hukuk sistemimizde suçlar yeniden tanımlanmalı, cezalar yeniden reel hayata göre değerlendirilmeli, mağdurların yaşamış olduğu mağduriyetin giderilmesi hukuk sistemimizde merkeze oturtulmalıdır. Adı uzlaştırma olsun, bütünleştirme olsun başka bir şey olsun…

HIRSIZLIK SUÇU YATA SÜRE HESABI VE İNDİRİM ORANLARI
Hırsızlık suçundan yatar süre hesabı için suçun işlendiği tarih ve suçu işleyen kişinin yaşı önemlidir.
18 Yaşından küçükken suç işlendiği takdirde 15 yaşına kadar cezaevinde geçen süre 1 gün 3 gün sayılmaktadır, 15-18 yaş arasında cezaevinde geçen süre 1 gün 2 gün sayılmaktadır. Ayrıca 18 yaşından küçükler çocuk mahkemesinde yargılanır cezaları çok azdır.

Hırsızlık suçu hapis cezaları kesinleştikten sonra indirim oranları hesaplanırken suç tarihi ve mükerrirlik dikkate alınır.
Suç tarihi 01/06/2005 öncesi ise 1/2 + ayda 6 gün indirim oranı,
01 Haziran 2005 sonrası ise 1/2 indirim oranı,
Organize suç örgütü kapsamında işlenmiş ise 2/3 indirim oranı,
Terör örgütü kapsamında işlenmiş ise 3/4 indirim oranı,
İşlenen suç mükerrir ise (TCK 58/6,7) 2/3 indirim oranı,
İşlenen suç 2. Kez mükerrir ise (TCK 108/3) ceza indirimsiz olarak infaz edilir.

Hırsızlık suçu adli ve organize suç örgütü kapsamında işlenmiş ise suç tarihi 30 Mart 2020’den önce olanlar 3 yıl denetim, 30 Mart 2020’den sonra olanlar 1 yıl denetim hakkı vardır. Terör örgütü kapsamında işlenen hırsızlık usçu için denetimli serbestlik süresi suç tarihine bakılmaksızın 1 yıldır.
adalet.tv / hukuk servisi - özel haber