Bir önceki yazımızda SP nedir, tanımı, görülebilecek bulgular, ortaya çıkabilecek deformite ve kontraktürlerden bahsetgmiştik. Bu yazımızda ise Sp türlerine değineceğiz.
Sp sınıflandırmasında birden fazla kriter basamağı bulunur. Bunlar klinik özelliklere göre, nedene göre, beyin lezyonunun anotomik yerine göre, şiddetine göre ve SCPE'ye göredir. SCPE, Sp için en çok kullanılan sınıflandırma ölçeğidir.
Klinik özelliğe göre
İlk olarak spastik SP ile başlayalım. En çok görülen Sp, spastik SP'dir. Görülme oranı %80-90 arasındadır. Spastisite şiddeti herkeste ayn oranda olmaz ve hafif-orta-şiddetli spastisite olarak sınıflandırılır. Tutulan extremiteye göre de spastik monopleji (tek extremite), hemipleji(Alt ve üst extremite etkilenir. Üst extremite etkilenimi daha fazladır.), dipleji (Kollarda veya ayaklarda), quadripleji (4 extremite) olarak sınıflandırılır.
Bir diğer Sp, diskinetik Sp'dir ve buda yaklaşık olarak %10-15 arası oranında görülür. Distonik, korea atetoid ve saf atetoid olarak sınıflandırılır.
Ataksik sp, %5-10 arası görülür.
Hipotonik Sp ve karma sp ise nadir görülen sp türleri arasındadır.
Şiddetine göre
Hafif: Günlük yaşam aktivitelerinde bağımsızdır. Bir yardım olmadan hareket edebilir.
Orta: Günlük yaşam aktivitesi veya hareket için birinin yardımına veya yardımcı cihaza ihtiyaç duyar.
Şiddetli: GYA'da tamamen bağımlıdır.
Beyin lezyonunun yerine göre
Diskinezi: Extrapiramidal sistem lezyonu
Spastisite: Piramidal sistem lezyonu
Ataksi ve hipotoni: Serebellum ve bağlantıları
Spastik SP
En yaygın görülen tipidir. Fizik tedavi gören çocukların çoğunluğunda spastik sp görülür. Spastisite şiddetine göre fizik tedavi veya fizik tedaviyle birlikte botoks gibi uygulamalarda yapılabilir. Düzenli fizik tedavi çok önemlidir. Çünkü fizik tedavide kasılmalarda açılma sağlanan çocuk, tedaviye devam etmezse eski haline geri dönecektir. Bu kısımda anne babalara da fizyoterapistler tarafından gösterilen egzersizleri evde devam ettirme oldukça önemlidir. Hipertoni görülür. Kas tonusunda artış meydana gelir. Extremite kaslarında spastisite görülür. Bakıldığı zaman kasılı şekilde bir görüntü verir. Bu kas kuvvetli gibi görünsede spastik kas zayıftır. Bununla birlikte antagonist kasta zayıftır. Extremitelerin aksine boyun ve gövde de hipotonus görülür. Birleşik reaksiyon görülür. Stereotipik hareket paternleri sıklıkla olan bir bulgudur. Bu belirli yönde belirli tarzda ortaya çıkan harekettir. Spastisiteye, hareketsizliğe bağlı deformiteler, kontraktürler, ortopedik problemler ortaya çıkar. Hareketler zor ve yavaştır, yeni bir harekete başlanırken adaptasyonda sıkıntı vardır. Düzeltme, denge ve koruyucu reaksiyonlarda eksiklik vardır. Klonus görülür. (Ani gerilmeye bağlı ortaa çıkan bir dizi istemsiz kasılma) Duyusal problemler, az kullanmaya bağlı duyusal uyaran olmadığı için fazladır. Opistotonus ise şiddetli spastisite de görülür.(Vücudun yay şeklini almsı- extansör kasların kasılması sonucu)
Diskinetik SP
Genel özellikler
Flukte kas tonusu mevcuttur. Gövdeyi ve extremiteleri stabile etmede zorluk vardır. orta hat oryantasyon problemi fazladır. Tüm vücut ekilenimi görülür ama yapılan araştırmalara göre üst extremite etkilenimi daha fazladır. Spastik sp'de olduğu gibi denge, düzeltme ve koruyucu reaksiyonlarda eksiklik vardır. Entellektüel bozukluk görülür. Dizartri yani konuşma bozukluğu da görülebilecek diğer bir bulgudur. Diskinetik Sp, aşağıd belirttiğimiz gibi sınıflara ayrılır. Bunların arasında en şiddetşi seyir gösteren tip distonik Sp'dir. En hfif formu ise saf-atetoid'dir. Aynı şekilde şiddetle doğru orantılı olarak deformite veya kontraktür riski de en az saf-atatozdadır.
Extrapiramidal sistem(bazal ganglion+talamus)lezyonu sonucu ortaya çıkar. Korea'da baş, boyun ve extremitelerde ani, hızlı ve amaçsız dans eder gibi hareketler görülür. Atetoz Sp'de daha yavaş yılanvari hareketler mevcuttur. Ballismus'ta patlayıcı tarzda hareketler görülür. Tremor, genelde küçük eklemlerde görülür.extremite distallerinde de sık görülür. Agonist ve antagonistler ritmik, dar açılı hareket eder. Rijidite de, hem agonist kasta hem de antagonist kasta tonus artışı mevcuttur. Kasılı kalmış bir görüntü mevcuttur. Hareket ettirmek çok zordur. Distonide ise gövde, boyun extremite proximalinde etkilendiği bölgede sürekli veya aralıklıkas kontraksiyonu ile bükülme, tekrarlayıcı hareketlere neden olur.
Ataksik Sp
Gövde ve extremitede hipotpni görülür. Dismetri 8mesafeyi ayarlayamama), tremor(titreme), patlayıcı konuşma ve patlayıcı hareketler, nistagmus(gözü odaklayamama, istemsiz hareketi), ince motor hareketlerde problemler, kas kuvvetinde azalma, koordinasyon bozukluğu, geniş destek yüzeyinde yürüme, adım atarken sallanma, rebaund fenomeni( agonist ve antagonist kas uyumsuzluğundan kaynaklanan koordinasyon problemi görülen bulgular arasındadır
Hipotonik Sp
En nadir görülen sp arasındadır. Yaygın hipotonus görülür. (Özellikle gövde ve extremitelerde) Eklemler hipermobildir.(özellikle distal eklemler) Başını kontrol edemez ve kas zayıflığı görülür.
Sp nedir, serebral palsi nedir, sp sınıflandırması, serebral palsi sınıflandırması, spastik sp, hipotonik sp, ataksik sp, tremor, rijidite, dipleji, monoplejik sp, diplejik sp, quadriplejik sp, spastik sp tedavisi, disyonik sp, ballismus, atatoz, saf atetoz, hipotoni nedir, sp beyin lezyonuna göre sınıflandırma, sp' hangi beyin kısmı etkilenir
