Priformis Sendromu; tanı için öncelikle diğer olası sebeplerin dışlanması gerekir. Tanı ayrıntılı anamnez ve dikkatli bir fizk tedaviyle konur. Bu yazıda ise yazar Manyetik rezonanans (MR) görüntülemede L4-5 kök basısı olan ve yanlışlıkla lomber disk hernisi tanısı alan bir piriformis sendrom olgusunu dikkat çekmeyi amaçlamıştır.
Priformis kası sakrumun lateralinden trokanter majör’a uzanan bir kastır. Nadiren de olsa siyatik sinir bu kas altından geçerken hasarlanır. Priformis sendromunu primer ve sekonder olarak ikiye ayırırız. Primer nedenli priformis sendromunda sorun kastadır, sekonder nedenler ise siyatik çentiğin komşusunda ki yapılardır.
Etyolojisinde ise en önemli neden priformis kasının çeşitli nedenlere bağlı spazm, ödem, inflamasyonu nedeniyle siyatik sinire bası uygulamasıdır. Siyatik sinir trasesi boyunca sensoriyal dağılım alanında ağrıdan yakınma vardır. Paravertebral bölgede veya kalçada ağrı ve hassasiyet şikayetiyle gelirler.
Tanısında Bacak Germe testi kullanılabilir. Bu test sonucu siyatik sinir gerileceği için ağrı ve karıncalanma belirginleşir. Başka tanı koyma yöntemi ise radyolojik görüntülemedir ama bu hasta da görüldüğü gibi bu bulgular priformis sendromu tanısını gözden kaçabilir.
Tedavi seçenekleri arasında fizik tedavi, akapunktur, manipülasyon, germe egzersizleri, kaplıca ve spa gelir.
OLGU:
38 yaşında, vinç operatörlüğü yapan erkek hasta polikliniğe, 6 ay önce sol kalçadan başlayan ve şiddeti giderek artan, kalçadan topuğa kadar yayılan ağrı nedeniyle başvurdu. Özgeçmişinde mesleğinden dolayı uzun süre sert ve vibrasyonlu yerde oturma öyküsü dışında bir özellik yoktu. Priformis sendromu bu hasta da gördüğümüz gibi erkek hastalarda genelde daha fazla görülür. Özellikle arka cebine cüzdan koyan hastalar, vibrasyon priformis riskini arttırır. Hastanınn ağrısına ise uyuşma ve karıncalanma ve son bir aydır da parestezi eklenmiş. Ağrı özellikle uzun süre oturmakla ve ayakta uzun süreli sabit duruşlarda artıyormuş. Hastaya MR inceleme yapılmış ve disk hernisi düşünülüp NSAİ ve miyorelaksan tedavi başlanmış. Ancak şikâyetlerinin azalmaması üzerine hasta 14 seans fizik tedaviye alınmış. Fizik tedavi sonrası semptomlarında ancak kısmi ve geçici rahatlama olan hastaya algoloji kliniği tarafından girişimsel işlem uygulanmış. Bu işlemden sonra ağrısı 20 gün civarı azalmış ama sonradan tekrar artmış. Sol siyatik sinir trasesi boyunca valleiks noktalarında hassasiyet olmakla beraber sol kalça üzerinde hassasiyet daha belirgindi. Piriformis kası üzerinde tetik nokta ile uyumlu ağrılı ve sert nokta mevcuttu. Bu 2 bulgu siyatik sinir bulgusu için çok önemlidir. Lasgue testi pozitiftir.
Hastanın mesleği gereği verdiği öyküsü, uygulanan tedavilere verdiği cevap priformis sendromu olduğu düşünülmüştür. Lokal anestezik madde verildiğinde geçici yanıt alması sebebiyle lomber disk hernisi tanısından uzaklaşılmıştır. Hastanın onayından sonra enjeksiyon uygulanıp pasif priformis germe egzersizleri postizometrik relaksasyon tekniğiyle kombine edilerek uygulanıp eb programı verilmiştir. Bu tedaviler sonucu vas 9/10 olan hastanın 10. gün ve 1. ay kontrolünde vizüel analog skala düzeyi 1/10 düşmüştür. Hasta ağrıyı ilk başta olduğu gibi ağrı ve uyuşma tarzında değil, gerginlik ağrısı olarak tariflemiştir. Fizik muayenede lomber bölge ile sol kalçadaki hassasiyet gerilemiştir ve laseque testi negatifdir. Hastanın 45. gün kontrolünde ağrı şikâyetinin tamamen kaybolduğu, üçüncü ay kontrolünde ise tam iyilik halinin devam ettiği kaydedilmiştir.
TARTIŞMA:
Tanı da önemli olan fizik muayene ve öyküdür. Çünkü radyolojik bulgular tanı koymada işi zorlaştırabilir. Öyküde genellikle tekrarlayan travmalar vardır. Niu ve arkadaşlarının yaptığı çalışmada piriformis sendromu tanısı alan hastaların lomber MR ve tomografi görüntülerinde %58 oranında disk hernisi ile uyumlu bulgular olduğu ve unilateral siyatalji varlığında piriformis sendromu tanısını doğrulamak için piriformis kasına lokal enjeksiyon yapılması gerekliliği önerilmiştir. Bu hasta da olduğu bel ağrısı ve siyatalji şikayeti varsa MR incelemesi tanıda yanlışlıklara yol açabilir.
Sonuç olarak; siyataljisi olan hastalarda özellikle MR görüntülemenin sıklıkla kullanıldığı günümüz şartlarında priformis sendromlu olgular yanlışlıkla lomber diskopati tanısı alabilmektedir. Priformis sendromu nadir görülen, nondiskojenik siyataljinin önemli bir nedeni olup ayırıcı tanıda akla gelmesi durumunda anamnez ve fizik muayene ile kolayca tanı konabilmekte ve tedavi edilebilmektedir.
RAPOR:
Bu olgu sunumunu seçme sebebim herkeste görülen bacak boyunca yayılan ve genelde bel fıtığına yorulan priformis sendromu hakkında bilgi edinmektir. Sunum bilgilendirici ve akıldaki soru işaretlerini giderici şekilde açık ve net yazılmıştır. Ama tedavi modalitesi olarak enjeksiyon ve germe uygulanmıştır. Başka modaliteler kullanılıp etkisi ölçülebilirdi. Sendromun ilk belirtiler, ilk aşama da hastada kendini nasıl belli ettiği, korunma yöntemleri açıklanabilirdi. Ve genelde bilindiği üzeri erkeklerde daha fazla görülmektedir. Buna vurgu yapılmamıştır.
