Köktürk Devleti - Köktürk Devleti , Köktürk Devleti özellikleri, Köktürk Devleti kurucusu, kurluk devleti, kutluk devleti kurucusu, orhun abideleri, orhun abideleri nerede, orhun abideleri kim adına dikildi.
I.Köktürk devleti(552-659)
Tarihte Türk adı ile kurulan ilk devlet Göktürklerdir. Siyasi oluşum da ilk kez Türk adı kullanışmıltır. Asya Hun Devleti'nden sonra siyasi birliği sağlayan ikinci büyük devlet Göktürkleridr.
Avar Devletinde çıkan Töles İsyanını Bumin Kağan bastırır ve Avar Hakanının kızını ister. Reddedilince Avar Devletini yıkar ve bağımsızlığını ilan ederek Göktürk Devletini kurar.
Aşina soyundan gelen Bumin Kağan devletin kurucusu sayılır ve Türk adıyla devlet kuran ilk hükümdardır.
Merkezi Ötüken'dir ve Orta Asya'da toprakları en geniş olan devlettir. Bumin Kağan kardeşi İstemi Ybgu ile ülkeyi yönetmiştir. Bu ikili yapının devam ettiğini gösterir.
Çok önemli bir konumda olan İpek Yolu'na sahip olmak için Göktürk Devleti afrklı develtlerle iş birliği yapmıştır. Bu güzergah üzerinde olan Akhunları yıkmak için Ssanilerle birlik olmuş ve yıkmıştır.
Sasanileri yıkmak için ise Bizans Devleti ile anlaşma yapmıştır ve bunun için elçi yollamıştır. Bununla birlikte Bizans'a ilk Türk elçi gönderilmiştir. (Elçi Maniech)
Göktürkler en güçlü dönemini ise Mukon Kağan ile yaşamıştır. Tapo Kğan'dan itibaren Çin ile olan ilişkiler gelişmiş ve budist din adamlarının devleet üzerindeki etkisi artmıştır.
Çin darbesiyle yıkılmıştır.
Matem Devresi
Göktürkler bağımsızlığını kaybetmiş ve Çin egemenliği altına girmiştir.
Çin entrikaları, halkın itaatsizliği ve kağanların idari tecrübesizliği yıkılmasının sebepleridir. Bu dönemde Kürşat'ın yaptığı ayaklanma başarısız olsa da isyanlar artmış ve bağımsızlık kazanılmıştır.
II. KÖKTÜRK DEVLETİ(KUTLUKLAR)
Aşina soyundan gelen Kutluk Kağan bağımsızlık mücadelesini başlatmış ve galip gelmiştir. Kutluk devleti kurulmuştur. Bu sebepten dolayı Kutluk Kağan'a derleyen, toplayan anlamında 'ilteriş' ünvanı verilmiştir.
Kutluk Kağan, develetin merkezini Karakurum'a taşımıştır.
Bu dönemde devletin başında duran Tonyukuk'un çok öenmli katkıları vadır ve 'Apa Tarkan' ünvanı verilmiştir.(Türklerin Bismarkı)
Sonra Kapkan Kağan başa geçmiiş ve Çin'e 25 sefer düzenlemiştir. Kapgan Kağan 'Otuz Boyun Kağanı' ünvanını almıştır.
Uygurlarla yapılan Kargan Savaşı sonucu Uygurların bağımsızlığını kazanması uzamıştır.
Bilge Kağan ve Kültügün dönemi Kutluk Dveletinin en parlak dönemidir. Bu dönemde de yine Vezir Tonyukuk çok etkili olmuştur. Tarihin ilk veziri(aygucı) vezir Tonyukuk'tur.
Tonyukuk, Kültigin ve Bilge Kağana adına Orhun Abideleri dikilmiştir. Vezir Tonyukuk kendi kısmını yazmış ve Türk Tarihinin ilk yazarı olarak tarihe geçmiştir.
Yollug Tiginm tarafından yazılmış ve Danimarkalı Thomsen tarafından okunmuş, bugün Moğolistan sınırları içerisinde yer almaktadır.
Orhun kitabeleri, siyasetname özelliği gösterir ve bir kısmı Türkçe bir kısmı Çin'ce yazılmıştır.
Ergenekon ve Bozkurt Destenı Köktürklere aittir. İlk milli alfabe olan Orhun Alfabesini kullanmışlardır. Orhun Alfabesinde 38 harf vardır. sağdan sola yazılır ve runik özelliktedir. Türk Tarihi'nin ilk yazılı kaynağı olan Orhun Abidelerini ortaya koymuşlardır.
Parayı değişim aracı olarak kullanan ilk devlettir.
Kultuk Devleti, Basmil, Kırgız, ve Uygur Devleti isyanları sonucu yıkılmıştır.
