• BIST 100

    9311,88%-2,19
  • DOLAR

    38,85% -0,32
  • EURO

    44,87% -0,99
  • GRAM ALTIN

    4344,50% 1,44
  • Ç. ALTIN

    6989,75% 1,74

İkinci Dünya Savaşı'nın Ardından Kurulan Askeri Mahkemeler: Adalet mi, Siyaset mi?

Tarihin en yıkıcı çatışmalarından biri olan İkinci Dünya Savaşı’nın sona ermesiyle birlikte dünya kamuoyu, yaşanan vahşetlere karşı bir hesaplaşma sürecine girdi. Bu sürecin en önemli parçalarından biri de kurulan askeri mahkemele

Genel 10.04.2025 11:18:03 0
İkinci Dünya Savaşı
Savaş Suçlarına Karşı İlk Ciddi Hukuki Adım
1939 ile 1945 yılları arasında yaşanan İkinci Dünya Savaşı, milyonlarca insanın hayatını kaybettiği, milyonlarcasının ise fiziksel ve psikolojik olarak zarar gördüğü bir yıkımı beraberinde getirdi. Savaşın sona ermesiyle birlikte galip devletler, özellikle Nazi Almanyası'nın üst düzey yöneticileri başta olmak üzere savaş suçlularını yargılamak için harekete geçti.

Bu amaçla kurulan Nürnberg Mahkemeleri, modern uluslararası hukukun temel taşlarından biri olarak kabul ediliyor. Aynı şekilde Uzak Doğu’daki savaş suçları için de Tokyo Mahkemesi kuruldu. Bu mahkemeler, uluslararası hukukta bir dönüm noktası oldu çünkü ilk defa devlet adamları, generaller ve bürokratlar bireysel sorumluluk ilkesiyle yargılandı.

Nürnberg Mahkemeleri: Tarihi Bir Dönüm Noktası
Nürnberg Mahkemeleri, Almanya’nın Nürnberg kentinde 1945 yılında kuruldu. Bu mahkemelerde, Nazilerin hayatta kalan liderleri insanlığa karşı işledikleri suçlar, savaş suçları ve barışa karşı işlenen suçlar başlıkları altında yargılandı. Mahkemelerde 24 üst düzey Nazi yetkilisi sanık sandalyesine oturdu.

Mahkemeler sırasında sunulan deliller, toplama kamplarındaki soykırım, sivil halka yönelik işkenceler, yasa dışı askeri operasyonlar ve zorla çalıştırmalar gibi birçok vahşeti gözler önüne serdi. Mahkemeler, dönemin teknolojik imkanlarıyla sesli ve görüntülü olarak kayıt altına alındı. Bu yönüyle de tarihte bir ilk olarak kayda geçti.

Tokyo Mahkemesi ve Uzak Doğu’da Hesaplaşma
Avrupa'daki mahkemelerin yanı sıra, Japon İmparatorluğu’nun savaş boyunca işlediği suçlar için 1946 yılında Tokyo’da benzer bir askeri mahkeme kuruldu. Tokyo Mahkemesi’nde 28 Japon askeri ve siyasi lider yargılandı. Bu sanıklar arasında dönemin başbakanı, generaller ve savaş kabinesi üyeleri de yer aldı.

Tokyo’daki yargılamalar, özellikle Çin’in Nanjing kentinde yaşanan kitlesel katliamlar, Koreli kadınların zorla fuhuşa sürüklenmesi gibi suçlar çerçevesinde yürütüldü. Bu mahkemeler de Nürnberg ile paralel olarak “insanlığa karşı suçlar” kavramını yasal bir zemine oturtmaya çalıştı.

Adalet Dağıtımı mı, Galiplerin İntikamı mı?
İkinci Dünya Savaşı sonrası kurulan askeri mahkemeler, bir yandan uluslararası hukukun gelişmesinde önemli bir rol oynarken, bir yandan da eleştirilerin odağında yer aldı. En büyük eleştirilerden biri, bu mahkemelerin sadece kaybeden tarafın suçlarını yargılamasıydı. Galip devletlerin savaş sırasında işlediği suçlar ise yargılama dışı bırakıldı.

Bu durum, “galiplerin adaleti” tartışmasını beraberinde getirdi. Örneğin, savaş sırasında Hiroşima ve Nagazaki’ye atılan atom bombalarının neden olduğu yıkım, hiçbir şekilde mahkeme gündemine alınmadı. Bu nedenle bazı tarihçiler ve hukukçular, askeri mahkemeleri siyasi bir hesaplaşma aracı olarak yorumluyor.

Mahkemelerin Mirası ve Günümüzdeki Etkileri
Her ne kadar eleştiriler olsa da, Nürnberg ve Tokyo Mahkemeleri, uluslararası ceza hukukunun temelini oluşturdu. Bu mahkemelerde ortaya konan ilkeler, ilerleyen yıllarda Uluslararası Ceza Mahkemesi gibi kurumların kurulmasına ilham verdi.

Bugün insanlığa karşı suçlar, soykırım ve savaş suçları gibi başlıklar, Birleşmiş Milletler’in çeşitli sözleşmeleriyle güvence altına alınmış durumda. Ayrıca, bu mahkemelerle birlikte “emir almıştım” savunması da yasal zeminini kaybetti. Artık üst düzey yöneticiler de emir veren konumda oldukları için bireysel olarak sorumlu tutulabiliyor.

Medya ve Kamuoyu Etkisi
Askeri mahkemeler, sadece hukuki bir süreç değil aynı zamanda medyatik bir olaydı. Dönemin gazetelerinde her gün baş sayfalarda mahkeme haberlerine yer verildi. Radyodan yapılan canlı yayınlar, halkın bu süreci yakından takip etmesini sağladı. Mahkemelerde gösterilen fotoğraflar, belgeler ve tanık ifadeleri kamuoyunun savaşa bakışını tamamen değiştirdi.

Bu sürecin sonunda, dünya kamuoyu savaş suçlarına karşı ortak bir bilinç geliştirmeye başladı. Hukukun üstünlüğü ilkesinin savaş sonrasında bile geçerli olabileceği fikri geniş kitlelerce benimsendi.

Geleceğe Taşınan Dersler
İkinci Dünya Savaşı askeri mahkemeleri, insanlık tarihinde sadece bir hesaplaşma değil, aynı zamanda uluslararası sistemin yeniden şekillendirilmesinin de bir parçasıydı. Savaşın yıkıcı etkilerinin ardından adalet arayışı, yeni nesillere miras bırakılacak bir hukuk anlayışının temelini attı.

Bugün dünyanın farklı bölgelerinde yaşanan çatışmalar, sivil katliamlar ve soykırımlar karşısında uluslararası toplumun refleks göstermesi, bu mirasın ne denli etkili olduğunu ortaya koyuyor. Her ne kadar dünya hâlâ benzer suçlara tanıklık etse de, artık bu suçların karşılıksız kalmayacağına dair güçlü bir irade mevcut.

İkinci Dünya Savaşı sonrası kurulan askeri mahkemeler, yalnızca bir dönemin kapanışını değil, aynı zamanda modern uluslararası hukukun doğuşunu da simgeliyor. Bu mahkemelerin getirdiği ilkeler, bugünün adalet arayışlarında hâlâ geçerliliğini koruyor. Savaş suçlarıyla hesaplaşmanın sembolü olan bu süreç, hem tarihsel hem de hukuki anlamda derslerle dolu bir miras olarak insanlığın hafızasındaki yerini koruyor.



Yorumlar
Dünya
Trump Yönetimi 36 Ülke Vatandaşlarına Daha Seyahat Yasağı Getiriyor. Türkiye listede var mı?
Dünya
Amerika'dan Farsça Hamlesi!
Dünya
11 Tehlikeli mahkum cezaevinden firar etti
Dünya
Estonya Yargı Sistemi: Dijitalleşme, Bağımsızlık ve Reformlar Işığında Güncel Bir Bakış
Dünya
Azerbaycan yargı sistemi ve bilinmeyen detaylar
Dünya
Türkmenistan Heyeti CTE'yi Ziyaret Etti
Dünya
Rusya Cezaevi Sisteminin: Yeniden Entegre Toplum Modeli
Dünya
ABD Cezaevi Sisteminin Güçlü Yönleri: Yeniden Topluma Kazandırma ve Güvenlikte Etkinlik
Dünya
ABD Yargı Sisteminin Bilinmeyenleri
Dünya
100 Avukat istifası dilekçesini imzaladı

Trump Yönetimi 36 Ülke Vatandaşlarına Daha Seyahat Yasağı Getiriyor. Türkiye listede var mı?

Amerika'dan Farsça Hamlesi!

11 Tehlikeli mahkum cezaevinden firar etti

Estonya Yargı Sistemi: Dijitalleşme, Bağımsızlık ve Reformlar Işığında Güncel Bir Bakış

Azerbaycan yargı sistemi ve bilinmeyen detaylar

Türkmenistan Heyeti CTE'yi Ziyaret Etti

Rusya Cezaevi Sisteminin: Yeniden Entegre Toplum Modeli

ABD Cezaevi Sisteminin Güçlü Yönleri: Yeniden Topluma Kazandırma ve Güvenlikte Etkinlik

ABD Yargı Sisteminin Bilinmeyenleri

100 Avukat istifası dilekçesini imzaladı

Adalet Bakanlığından 524 bin memura eğitim

CTE görevde yükselme sınav duyurusu

O çalışanlar için ek ders ücreti kaldırıldı

CEP Konferansı Antalya’da Sona Erdi

Adalet Bakanlığı Görevde Yükselme Sınavına Nasıl Hazırlanmak Gerekiyor?

CTE ile Üniversite arasında protokol

Türkiye Adalet Akademisinde yeni dönem!

Sosyal medya paylaşımı ile verilen disiplin cezasına AYM'den karar

Deprem nedeniyle Tekirdağ ve Kocaeli'de okullar tatil edildi

DS Hizmetleri 20. Yıl Bölge Toplantılarının İkincisi İzmir’de Başladı

Adalet Sen’den maaş promosyonu açıklaması

Bayram tatili uzarsa memurların Temmuz ayı zam oranı düşer mi?

Konut Sigortası Ne Kadar Ödeme Yapar?

Yükümlüler "Devlet Teşvikleri Tanıtım Günleri" Etkinliğine Katıldı

Temmuz ayı memur zamlı maaş hesabı

Hükümlülerin istihdamına yönelik protokol

2025 Temmuz Memur Maaş Zammı Ne Kadar Olacak?

Sendikadan Adliyede görev yapan üyelerine uygun fiyata ev fırsatı

Temmuz ayında memur maaşlarında artış ne kadar olacak?

1 milyon kişinin emekliliği iptal mi ediliyor?

Görevde yükselen hakim ve savcılar belli oldu

İcra müdür ve yardımcılarının atama kararnamesi tamamlandı

Açık cezaevine ayrılma yönetmeliği değişti

Yeni İnfaz Düzenlemesi Yolda: Gözler Ekim Ayına Çevrildi

Cezaevlerinde kurban bayramı açık görüş günleri belli oldu

İnfaz düzenlemesinde acele edildi: cezaevi kapasite aşım sorunu devam edecek

Adalet Bakanlığı Memur Sınav, Atama ve Nakil Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik

AK Parti’den Yeni İnfaz Paketi Adımı: Siyasi Partilerle Görüşmeler Başladı

Van T Tipi Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’nda Moral Konseri

3 Yeni Bölge İdare Mahkemesi Kurulacak

Türkiye, Avrupa DS Konfederasyonu Uzmanlık Grubu Toplantısında Temsil Edildi

AK Parti’den Ceza İnfaz Sisteminde Reform: Koşullu Salıverme Şartları Yeniden Tanımlanıyor

Yazı İşleri Müdürlerinin özlük haklarını ilgilendiren gelişme

Yeni İnfaz Yasası Yürürlüğe Girdi: 20 Bin Mahkuma Tahliye Umudu

Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’tan Yargı Paketi açıklaması

AK Partili vekilden infaz düzenlemesi hakkında açıklama

Adalet Bakanından ‘uzlaştırma’ açıklaması

Adalet Bakanından infaz düzenlemesi açıklaması

Savcının şifresini çalan zabıt katibi sahte evrak düzenlemiş

İnfaz yasası TBMM’de, AK Parti’den açıklama geldi

DEM Parti: “Covid Yasasını Gündeme Alalım, Bayrama Kadar Meclis’ten Geçirelim”

10. Yargı Paketi Meclis Gündeminde: Neler Değişecek?

CHP’li isimden yeni infaz düzenlemesine tepki: sorunu çözmüyor

İnfaz düzenlemesi MHP ile DEM Parti görüşmesinde ele alındı

Cumhurbaşkanı: Yetkisini Kötüye Kullananın Gözünün Yaşına Bakmayız

TBMM’de Bu Hafta Yoğun Gündem: İnfaz Düzenlemesi Meclis’e Geliyor

İnfaz düzenlemesi bayramdan önce TBMM'ye gelir mi?

Adalet Bakanından infaz düzenlemesine ilişkin çıkan haberlere tepki

Adalet Bakanı: Yargı reformunda 264 hedef var

Ahmet Türk'ten 'Umut Hakkı' açıklaması

Adalet Bakanından İsrail'in saldırılarına tepki

Danıştay Tetkik Hakimi A.H. Otel Odasında İntihar Girişiminde Bulundu

Zincirleme Kaza: Başsavcı Yaralandı

Sedat Peker'e Kötü Haber

Pilotu yakarak öldüren DEAŞ'lı terörist yakalandı

İnfaz koruma memuru intihar etti

Uyuşturucu Operasyonunda 272 Torbacı Yakalandı

İçişleri Bakanlığından Tunceli Valisi Bülent Tekbıyıkoğlu hakkında açıklama geldi

Rusya Adalet Bakanı Konstantin Çuyçenko Ankara'da

DSM'lerden bağımlılığa karşı seminerler dikkat çekiyor