• BIST 100

    9668,36%1,33
  • DOLAR

    38,81% 0,36
  • EURO

    43,29% -0,25
  • GRAM ALTIN

    3996,59% -0,90
  • Ç. ALTIN

    6506,72% 0,56

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM): Avrupa’nın Vicdanı ve Hukukun Üstünlüğünün Teminatı

Avrupa kıtasında temel hak ve özgürlüklerin korunmasında kilit bir rol oynayan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), adaletin uluslararası düzeydeki temsilcilerinden biridir.

Dünya 25.04.2025 12:50:00 0
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM): Avrupa’nın Vicdanı ve Hukukun Üstünlüğünün Teminatı

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) Nedir?

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, 1959 yılında kurulmuş ve merkezi Fransa’nın Strasbourg kentinde bulunan uluslararası bir mahkemedir. Mahkemenin temel görevi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne taraf olan ülkelerin bu sözleşmeye uygun hareket edip etmediğini denetlemektir.



Yani kısaca, AİHM; vatandaşların kendi devletleri tarafından insan haklarının ihlal edildiğini düşündüklerinde başvurabildikleri, devletler üzerinde yaptırım gücü olan bir yargı organıdır.



Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi: AİHM’in Temel Taşı

AİHM’in yargı yetkisini dayandırdığı en temel belge, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS)’dir. 1950 yılında imzalanan bu sözleşme, taraf devletlerin vatandaşlarına tanıması gereken temel hak ve özgürlükleri sıralar. Bu haklardan bazıları şunlardır:

Yaşam hakkı

İşkence yasağı

Adil yargılanma hakkı

Özel hayatın korunması

Düşünce, din ve ifade özgürlüğü

Toplantı ve örgütlenme hakkı

Mülkiyet hakkı

AİHS’yi imzalayan ülkeler, bu haklara saygı göstereceklerine ve vatandaşlarının hak ihlallerine karşı AİHM'e başvurma hakkına sahip olduğunu kabul ederler.

AİHM’e Kimler Başvurabilir?

AİHM’e bireysel başvuru yapmak için bazı koşulların yerine getirilmiş olması gerekir. Bunlar:

Başvurucu, bir birey, tüzel kişi (örneğin dernek) ya da grup olabilir.

Başvurunun hedefi, sözleşmeye taraf bir devlet olmalıdır.

Ulusal yargı yolları tükenmiş olmalıdır. Yani kişi, ülkesindeki tüm mahkeme yollarını denemeli ve yine de sonuç alamamış olmalıdır.

Başvuru, kararın kesinleşmesinden itibaren 4 ay içinde yapılmalıdır.

Başvuru ciddi olmalı, dayanaktan yoksun olmamalı ve kötü niyet taşımamalıdır.

Bu şartlar sağlandığında, bireyler AİHM’e doğrudan başvuru yapabilir. Başvuru ücretsizdir ve avukat tutma zorunluluğu yoktur; ancak mahkeme süreci karmaşık olduğu için hukuki destek önerilir.

Mahkeme Süreci Nasıl İşliyor?

AİHM’e yapılan başvurular önce ön incelemeye alınır. Başvurunun kabul edilebilir olup olmadığı değerlendirilir. Kabul edilebilir bulunan başvurular, devlet savunması istendikten sonra esas incelemeye alınır. Süreç genel olarak şu şekilde işler:

Başvuru yapılır.

Mahkeme, başvurunun şekil şartlarını inceler.

Kabul edilebilir bulunursa, ilgili devletten savunma talep edilir.

Taraflara uzlaşma önerilebilir.

Mahkeme, tarafları dinledikten sonra kararını verir.

Verilen kararlar bağlayıcıdır. Yani AİHM, bir devletin insan hakkı ihlali yaptığına karar verirse, o devlet bu karara uymak zorundadır.

AİHM Kararlarının Bağlayıcılığı ve Yaptırımlar

AİHM’in verdiği kararlar, Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi tarafından denetlenir. Mahkeme, devletin bir ihlalde bulunduğuna hükmederse, devlet:

İhlalin sonuçlarını gidermek zorundadır (örneğin mağdura tazminat ödemek, yeniden yargılama yapmak gibi).

Kararın gereğini yerine getirmediğinde uluslararası baskı ve yaptırımlarla karşılaşabilir.

AİHM kararlarına uymayan devletler zaman içinde itibar kaybına uğrar, uluslararası ilişkilerde güvenilirliğini yitirir. Hatta ihlalin sistematik olduğu düşünülürse, üyelikten çıkarma gibi ağır yaptırımlar da gündeme gelebilir.

Türkiye ve AİHM İlişkisi

Türkiye, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ni 1954 yılında onaylamış ve AİHM’in yargı yetkisini kabul etmiştir. O tarihten bu yana, birçok birey Türkiye’yi AİHM’e şikâyet etmiş ve Türkiye hakkında birçok karar verilmiştir.

En çok başvuru alan ülkeler arasında yer alan Türkiye, AİHM kararlarını çoğu zaman uygulasa da, bazı kritik davalarda eleştirilerin odağında yer almıştır. Özellikle ifade özgürlüğü, tutukluluk süreleri ve adil yargılanma hakkı gibi konularda mahkeme sık sık Türkiye lehine kararlar vermiştir.

AİHM’in Önemi: Adaletin Uluslararası Güvencesi

AİHM’in en büyük önemi, bireylere uluslararası düzeyde hak arama imkânı tanımasıdır. Kendi devletinden adalet bulamayan bir vatandaş, başka bir devletin veya uluslararası bir kurumun vicdanına emanet edilir. Bu durum, devletlerin keyfi hareket etmesini engeller, hukukun üstünlüğünü güçlendirir.

Aynı zamanda AİHM kararları, sadece bireysel tazminatlarla sınırlı değildir. Mahkeme kararları, ülkelerin hukuk sistemini reforme etmesine yol açar. Örneğin:

Cezaevlerinde tutuklu koşulları iyileştirilebilir.

İfade özgürlüğü alanında yasa değişiklikleri yapılabilir.

Kadına yönelik şiddet konusunda daha sıkı tedbirler alınabilir.

 

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, günümüz dünyasında hukukun sınırlarını aşarak evrensel bir adalet anlayışı sunan ender kurumlardan biridir. Devletlerin gücüne karşı bireyleri koruyan bu yapı, adaletin uluslararası alanda da tesis edilebileceğini göstermektedir.

AİHM sadece mahkeme kararları değil; aynı zamanda bir vicdan muhafızı, demokrasi koruyucusu ve hukuk devletinin teminatı olarak görev yapmaktadır. Bireyler için olduğu kadar, devletler için de bu mahkeme bir aynadır. Ne kadar demokratik, ne kadar adil olduklarını burada görüyor, burada değerlendiriliyorlar.

Ve unutulmamalı: Adaletin sınırı yoktur, hak aramak bir ülke sınırına hapsedilemez.

Yorumlar
Dünya
11 Tehlikeli mahkum cezaevinden firar etti
Dünya
Estonya Yargı Sistemi: Dijitalleşme, Bağımsızlık ve Reformlar Işığında Güncel Bir Bakış
Dünya
Azerbaycan yargı sistemi ve bilinmeyen detaylar
Dünya
Türkmenistan Heyeti CTE'yi Ziyaret Etti
Dünya
Rusya Cezaevi Sisteminin: Yeniden Entegre Toplum Modeli
Dünya
ABD Cezaevi Sisteminin Güçlü Yönleri: Yeniden Topluma Kazandırma ve Güvenlikte Etkinlik
Dünya
ABD Yargı Sisteminin Bilinmeyenleri
Dünya
100 Avukat istifası dilekçesini imzaladı
Dünya
Belarus Adalet Sistemi: Otoriter Yapının Gölgesinde İşleyen Bir Hukuk Mekanizması
Dünya
Fas Adalet Sistemi: Gelenek ile Modern Hukukun Kesişim Noktasında Bir Reform Yolculuğu

11 Tehlikeli mahkum cezaevinden firar etti

Estonya Yargı Sistemi: Dijitalleşme, Bağımsızlık ve Reformlar Işığında Güncel Bir Bakış

Azerbaycan yargı sistemi ve bilinmeyen detaylar

Türkmenistan Heyeti CTE'yi Ziyaret Etti

Rusya Cezaevi Sisteminin: Yeniden Entegre Toplum Modeli

ABD Cezaevi Sisteminin Güçlü Yönleri: Yeniden Topluma Kazandırma ve Güvenlikte Etkinlik

ABD Yargı Sisteminin Bilinmeyenleri

100 Avukat istifası dilekçesini imzaladı

Belarus Adalet Sistemi: Otoriter Yapının Gölgesinde İşleyen Bir Hukuk Mekanizması

Fas Adalet Sistemi: Gelenek ile Modern Hukukun Kesişim Noktasında Bir Reform Yolculuğu

O çalışanlar için ek ders ücreti kaldırıldı

CEP Konferansı Antalya’da Sona Erdi

Adalet Bakanlığı Görevde Yükselme Sınavına Nasıl Hazırlanmak Gerekiyor?

CTE ile Üniversite arasında protokol

Türkiye Adalet Akademisinde yeni dönem!

Sosyal medya paylaşımı ile verilen disiplin cezasına AYM'den karar

Deprem nedeniyle Tekirdağ ve Kocaeli'de okullar tatil edildi

DS Hizmetleri 20. Yıl Bölge Toplantılarının İkincisi İzmir’de Başladı

GYS Sınavına Çalışırken Nelere Dikkat Edilmeli?

İstanbul'da eğitim hakkı engellenen hükümlünün yaşadığı sorunlar

Hükümlülerin istihdamına yönelik protokol

2025 Temmuz Memur Maaş Zammı Ne Kadar Olacak?

Sendikadan Adliyede görev yapan üyelerine uygun fiyata ev fırsatı

Temmuz ayında memur maaşlarında artış ne kadar olacak?

1 milyon kişinin emekliliği iptal mi ediliyor?

SGK, bazı mesleklerde erken emeklilik hakkını kaldırdı

Nihat Zeybekçi: 'Faizler yüksekken iş insanı yatırım yapmaz'

Memurların enflasyon farkı yüzde kaç oldu?

Yıpranma payından hangi memur kaç gün faydalanıyor?

Araç muayenesi her yıl yapılabilir

DMM’den infaz düzenlemesi açıklaması

Memurların çalışma şartlarında yapılan değişiklik yürürlüğe girdi

Ceza enflasyonu ve alternatif çözüm önerisi

Yargı Reformu Stratejisi Eylem Planı Erişime Açıldı

Yeni infaz düzenlemesinden kaç bin hükümlü faydalanacak?

O Mahkemenin Başkanlığı seçim sistemi değişiyor

Memurluk yaş sınırı değişiyor

Adalet Bakanı: yargı sistemi töhmet altında bırakılıyor

İnfaz Yasasında Beklenmedik Gelişme! Avukat İbrahim Tokalı’dan Önemli Açıklamalar

İstifa eden memur aynı göreve geri dönebilir mi?

Adalet Bakanı: İlk düzenleme ceza adaletiyle ilgili olacak

İnfaz düzenlemesinin detayları ulusal medyada

TCK’da Yeni Düzenleme Yolda: Örgüt Adına Suç İşleyenlere Ceza İndirimi Geliyor

Adalet Bakanından 'alternatif infaz usulleri' açıklaması

HSK kararları Resmi Gazete'de yayımlandı

İnfaz düzenlemesi ile cezaevlerinden 60 bin tahliye bekleniyor

Cezaevinden tahliye olan hükümlüler için istihdam anlaşması

Şehit savcının babasından 'terör' açıklaması

Ağır Ceza ile Asliye Ceza Mahkemesi Arasındaki Fark Nedir?

Devlet kurumlarında usulsüzlük yapanlar tespit edildi

Adalet Bakanından infaz düzenlemesine ilişkin çıkan haberlere tepki

Adalet Bakanı: Yargı reformunda 264 hedef var

Ahmet Türk'ten 'Umut Hakkı' açıklaması

Fahrettin Altun: 'Terörsüz Türkiye'yi inşa ediyoruz'

Zafer Partisinden 'PKK'nın tasfiyesi' açıklaması

Adalet Bakanından terör açıklaması

TBMM’de bu hafta hangi konular görüşülecek?

Türkiye ile Irak arasında hukuk iş birliği anlaşması imzalandı

Adalet Bakanından ‘tahliye’ açıklaması

Adalet Bakanı, Sırrı Süreyya Önder'in vefatının ardından taziye mesajı yayınladı

Süleymancılar cemaatine operasyon: Gözaltıların yargıya uzanması bekleniyor

Adalet Bakanından 'Umut Hakkı' açıklaması geldi

Emojilerle Gelen Taciz: Öpücük ve Kalp Emojisi Cinsel Taciz Sayılabilir mi?

Adalet Bakanı: Adalet insan onurunu korumaktır

Avukata silahlı saldırı

Eski savcı Ferhat Sarıkaya cezaevinden tahliye edildi

Cezaevinden 63 yıllık firarın sırrı çözülüyor mu?

İl Sağlık Müdürlüğü avukatı, başından silahla vurulmuş halde bulundu

Avukat ve icra müdürünü öldüren sanığın cezası belli oldu

Sosyal medyada yorum yapan infaz koruma memuru açığa alındı

LİG TABLOSU

Takım O G M B Av P
1.Galatasaray 33 27 1 5 53 86
2.Fenerbahçe 33 24 3 6 51 78
3.Beşiktaş 33 16 7 10 20 58
4.Samsunspor 33 17 10 6 12 57
5.İstanbul Başakşehir 33 15 12 6 6 51
6.Eyüpspor 34 14 12 8 5 50
7.Göztepe 33 12 10 11 13 47
8.Konyaspor 34 13 14 7 -3 46
9.Trabzonspor 33 12 11 10 11 46
10.Kasımpaşa 33 11 9 13 1 46
11.Kayserispor 33 11 11 11 -8 44
12.Antalyaspor 33 12 14 7 -22 43
13.Gazişehir Gaziantep 33 12 15 6 -5 42
14.Rizespor 33 12 17 4 -13 40
15.Alanyaspor 33 10 15 8 -10 38
16.Bodrum FK 33 9 16 8 -13 35
17.Sivasspor 34 9 17 8 -13 35
18.Hatayspor 33 4 21 8 -31 20
19.Adana Demirspor 33 2 27 4 -54
1.Galatasaray 33 27 1 5 53 86
2.Fenerbahçe 33 24 3 6 51 78
3.Beşiktaş 33 16 7 10 20 58
4.Samsunspor 33 17 10 6 12 57
5.İstanbul Başakşehir 33 15 12 6 6 51
6.Eyüpspor 34 14 12 8 5 50
7.Göztepe 33 12 10 11 13 47
8.Konyaspor 34 13 14 7 -3 46
9.Trabzonspor 33 12 11 10 11 46
10.Kasımpaşa 33 11 9 13 1 46
11.Kayserispor 33 11 11 11 -8 44
12.Antalyaspor 33 12 14 7 -22 43
13.Gazişehir Gaziantep 33 12 15 6 -5 42
14.Rizespor 33 12 17 4 -13 40
15.Alanyaspor 33 10 15 8 -10 38
16.Bodrum FK 33 9 16 8 -13 35
17.Sivasspor 34 9 17 8 -13 35
18.Hatayspor 33 4 21 8 -31 20
19.Adana Demirspor 33 2 27 4 -54