Ülkemizde Adalet Saraylarında görev yapan Cumhuriyet savcıları çeşitli alanlarda uzmanlaşarak görevlerini yerine getirirler. İş yoğunluğunun en fazla olduğu birimlerin başında Soruşturma yani Hazırlık bürosu gelir. Soruşturma bürosunda görev yapan Cumhuriyet Savcılarının görev ve yetkilerini sizler için araştırdık.
1-Soruşturmalar en kısa zamanda sonuçlandırılıp, suçun delilleri eksiksiz olarak toplanarak evraka eklenecek ve toplanan deliller suçun işlendiği hususunda yeterli şüphe oluşturuyorsa öncelikle kamu davasının ertelenmesi koşulları değerlendirilmelidir.
NOT: Gerek olduğu takdirde hazırlanan iddianame ile kamu davası açılacak, kamu davasının açılması için yeterli şüphe oluşturacak delil elde edilmemesi veya kovuşturma olanağının bulunmaması hallerinde kovuşturmaya yer olmadığına karar verilecektir.
2-CMK'nın 172/2 maddesi uyarınca, kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verildikten sonra yeni delil meydana çıkmadıkça aynı fiilden dolayı tekrar soruşturma yapılamayacağı hükmü karşısında, suç soruşturmalarının ayrıntılı ve bütün deliller toplandıktan sonra muktezaya bağlanması, aksi takdirde eksik inceleme ve araştırma yapılarak verilen kovuşturmaya yer olmadığına dair kararlar neticesinde telafisi mümkün olmayacak mağduriyetlere sebebiyet verilebileceği dikate alınacak özellikle kasten yada taksirle ölüme neden olma suçlarında mutlaka bizzat Cumhuriyet Savcısı tarafından ölenin birinci derece yakınlarının ifadesinin alınması ile ileri sürebilecekleri delilleri ve şikayetçi olup olmadıklarına ilişkin açık beyanları tutanağa bağlanacaktır.
3-Suçun sübutuna etki edeceği mutlak sayılan mevcut bir delil toplanmadan seri muhakeme,ön ödemeye veya uzlaşmaya tabi olduğu soruşturma dosyasında açıkça anlaşılan işlerde seri muhakeme (basit yargılama), ön ödeme veya uzlaşma usulü uygulanmaksızın iddianame tanzimi yoluna gidilmeyecek ve şikayete tabi bütün suçların uzlaşma kapsamında bir suç olduğu unutulmayacaktır.
4-Memur sıfatını taşıyan şahıslar hakkında yapılan soruşturmalar sonunda verilen kovuşturmaya yer olmadığına dair verilen karar yada düzenlenen iddianamelerin bir sureti bilgi ve gereğinin takdiri için memurun bağlı bulunduğu atamaya yetkili makama, Adalet Komisyonuna bağlı memurlar ile ilgili işlemlerin sonucu ise üst yazı ile Cumhuriyet Başsavcısına bildirilecektir.
5-Müdafi, soruşturma evresinde dosya içeriğini inceleyebilir ve istediği belgelerin bir örneğini harçsız olarak alabilir. Ancak kollukta bulunan soruşturma dosyası için yetkili Cumhuriyet Savcısının yazılı izni gerektiği hususuna dikkat edilecektir.
6-Mahkeme hakiminin kararı üzerine veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet Savcısının, Cumhuriyet Savcısına ulaşmadığı hallerde ise kolluk amirinin yazılı emri ile kolluk görevlileri arama yapabilirler, ancak konutta, iş yerinde ve kapalı alanlarda arama hakim kararıyla veya gecikmesi sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet Savcısının yazılı emri ile yapılacaktır.
7-Cumhuriyet Başsavcısının yokluğunda Cumhuriyet Başsavcı Vekilinin uygun görüşü alınmadan iş bölümlerindeki düzenlemeye aykırı olarak duruşmalara, mahkeme keşiflerine başka bir Cumhuriyet Savcısı kesinlikle katılmayacaktır.
8-Adli kolluk görevlilerinden gelen vukuat raporları Cumhuriyet Başsavcısı tarafından görülerek müracaat Cumhuriyet Savcısına havale edilecek, müracaat Cumhuriyet Savcısı vukuat raporundaki olayları takip ederek gecikme varsa gerekli müdahalede bulunacaktır.
9-Soruşturma evraklarının taraf ve suç bilgileri UYAP sistemine doğru veriler girilerek yapılacak, evraklar eksiksiz tarandıktan sonra tevzi için Cumhuriyet Başsavcısına havale edilecek, iş bölümü kurallarına göre evraklar tevzi edilecektir.
10-Kolluk ekipleri tarafından yapılan soruşturmalarla ilgili Cumhuriyet Başsavcılığının bilgisi dışında medyaya açıklama yapılmayacak, soruşturmalarla ilgili bilgilendirme Cumhuriyet Başsavcılığı Medya İletişim Bürosu tarafından yapılacaktır.
11-Adliye ve bağlı kuruluşların memurlarının suç işlemeleri durumunda derhal Cumhuriyet Başsavcısına bilgi verilecek, nöbetçi veya ilgili Cumhuriyet Savcısı kesinlikle evrakı adli kolluk görevlilerine havale etmeden, olaya adli kolluk görevlileri el koymuş ise derhal olaya müdahale ederek soruşturma işlemlerinin hepsini bizzat yapacaktır.
12-5320 Sayılı Yasanın 8. Maddesi uyarınca karar düzeltme yoluna başvurulduğu hallerde ilgili davada esas hakkında görüş bildiren Cumhuriyet Savcısı karar düzeltme talebine ilişkin yazılı görüşünü Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına sunulmak üzere Cumhuriyet Başsavcısına bildirecektir.
13-Kolluk görevlilerinin işlediği adli suçlar ile mağdur ve şikayetçi oldukları olaylara ilişkin soruşturmalar kesinlikle kolluğa bırakılmayacak, bu kapsamda bütün yasal işlemler ilgili Cumhuriyet Savcısı tarafından yürütülecektir. Adli kolluk amirlerinin işledikleri suçlar da bu kapsamda olup ilgili Cumhuriyet Savcısı böyle bir olaya el koyduğunda durumu derhal Cumhuriyet Başsavcısına bildirecek ve birlikte değerlendirme yapılacaktır.
14-Ceza infaz kurumu personelinin taraf olduğu olaylarla ilgili ilgili il merkez ilçe ve merkeze bağlı jandarma bölgesindeki soruşturma işlemlerini ceza infaz kurumundan sorumlu Cumhuriyet Savcısı yürütecek, olayı öğrenen Cumhuriyet Savcısı gecikmesinde sakınca bulunan işlemler hariç herhangi bir işlem yapmadan durumu Ceza İnfaz Kurumundan sorumlu Cumhuriyet Savcısına bildirecektir.
15-4483 Sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkındaki Kanun hükümleri gereğince, Kamu Görevlisinin görev sebebiyle bir suç işlediği iddia edildiğinde, Başsavcılığa intikal eden evrak öncelikle soruşturma numarası alacak ve soruşturma izin talepleri bu numara üzerinden takip edilecektir.
16-Aynı sanık veya olayla ilgili Ceza Mahkemelerinin suç duyurusu ve yeni iddianame düzenlenmesi ile ilgili talepler öncelikle davayı açan Cumhuriyet savcısı tarafından yerine getirilir. Davayı açan Cumhuriyet savcısı tayin olmuş ise genel tevziye gönderilir.
17-Cumhuriyet Savcıları öğrendikleri önemli veya haber değeri olması muhtemel olaylarla her halükârda ölümlü olayları Cumhuriyet Başsavcısına en seri şekilde bildirecektir. Olay basına veya sosyal medyaya konu olmuşsa derhal hazırlanacak bilgi notu Cumhuriyet Başsavcısına sunulacaktır.
18-Her Cumhuriyet Savcısı Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair kararları ile ilgili itiraz süresi geçtikten veya itiraz reddedildikten sonra sanık karar takip formunun Emniyet Müdürlüğü veya Jandarma Komutanlığına gönderilmesini takip edecektir.
19- Kanunlarda öngörülen zorunluluk hâlleri dışında, usulüne uygun bir şekilde şüphelilerin davetiye ile şikâyetçi, mağdur, tanık ve bilirkişilerin ise çağrı kâğıdı ile çağrılması, mağdur, şikâyetçi, tanık ve bilirkişilerin telefon, telgraf, UYAP SMS, elektronik posta gibi araçlarla da çağrılabileceğinin göz önünde bulundurulması, çocuklar açısından zorla getirme yoluna en son çare olarak başvurulması gerekmektedir.
20-2238 sayılı Kanunun 14/4 maddesi kapsamında meydana gelen adli vakalar sonucu gerçekleşen beyin ölümlerinde, ilgili Cumhuriyet Başsavcılığına durumun haberdar edilmesini müteakiben organ ve doku nakli uygulamasının anılan Kanunun 11. maddesinde belirlenen hekimler kurulunun raporuyla belgelenmek kaydıyla yapılması, bu işlemin gerçekleştirilmesinde fotoğraf veya görüntü kaydının da alınmasının sağlanması, adli otopsinin bu işlemler tamamlandıktan sonraya bırakılması, hekimler kurulunun raporunun adli muayene ve otopsi tutanağına geçirilerek fotoğraf veya görüntü kayıtlarını içeren veri taşıyıcısıyla birlikte soruşturma evrakına eklenmesi, özellikle kişi üzerindeki lezyonların ayrıntılı bir şekilde hekimler kurulu raporunda yer verilmesinin sağlanması gerekmektedir.
21-Bazı suç örgütleri tarafından organize edilen ve kanuna aykırı olarak düzenlenen toplantı ve gösteri yürüyüşleri sırasında, kamuya ya da özel kişi ve kuruluşlara ait bina, araç ve mallara zarar verilmesi sebebiyle, 2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanununun uygulanmasıyla ilgili olarak suç teşkil eden bu eylemlerin soruşturulmasında; mülki amirlik ve kolluk birimleri ile koordinasyon sağlanarak, suçun unsurları ile şüphelilerinin konumlarının soruşturmanın amacına uygun bir şekilde belirlenmesi, delillerin gecikmeksizin toplanması, soruşturmanın konusu olan toplantı ya da gösteri yürüyüşünün görüntü kayıtlarının alınmasının sağlanması gerekmektedir. Bu soruşturmalar Cumhuriyet Başsavcısınca görevlendirilecek Cumhuriyet Savcısı tarafından yapılır veya genel tevziye aktarılır.
22- Adalet Bakanlığı Uluslararası Hukuk ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğünün 01 Ocak 2006 tarih ve 71 sayılı Genelgeleri gereğince; yabancıların ölüm olaylarının bildirilmesi için ölü muayene ve otopsi tutanağı, defin ruhsatı ve genelgede belirtilen belge ve bilgilerin iki takım halinde hazırlanarak “Siyah Bülten” düzenlenmesi istemi ile Bakanlığa gönderilmesi, fail veya faillerin bulunmaması halinde, soruşturma evrakının daimi arama defterine kaydedilerek zamanaşımı süresi sonuna kadar araştırılmasına özen gösterilmesi gerekmektedir.
23-TCK 191/2 maddeye göre “Kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın alma, kabul etme veya bulundurma ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanma” suçundan yürütülen soruşturmalarda dosya kendisine tevzi edilen Cumhuriyet Savcısı tarafından değerlendirme yapılarak gerekiyorsa “Kamu davası açılmasının ertelenmesi” kararı verilip Denetimli Serbestlik Müdürlüğüne tedavi ve denetim için evrakın DYS üzerinden gönderilmesi sağlanacaktır.
24-Genel soruşturma savcısı ile özel bürolarda görevli savcılar arasında çıkacak görev ihtilafında özel büro savcısının görüşü esas alınacak, yine de ihtilaf giderilemezse ilgili Cumhuriyet Başsavcı Vekili tarafından görevli savcı tayin edilecektir.
25-Meydana gelen adli olaya ilişkin kamera kaydı var ise mutlaka görevli Cumhuriyet Savcısı tarafından bizzat izlendikten sonra gözaltı,tutuklamaya sevk gibi koruma tedbirleri uygulanıp uygulanmıyacağına karar verilecektir.
26-Aynı şüpheli hakkında birden fazla suçtan soruşturma yapılıyorsa tutuklama veya adli kontrole sevk işleminde hangi müştekiye yönelik eylem nedeniyle hangi suçtan sevk yapıldığı karışıklığa mahal bırakmayacak şekilde gösterilecektir.
GENEL GÖREVLER NELERDEN OLUŞUYOR
Cumhuriyet Başsavcılığına gelen işlerin zamanında, usul ve yasa hükümleri çerçevesinde, süratli bir şekilde sonuçlandırılması, verilen diğer görevlerin aksamadan yürütülmesi gereğini temin için;
1-Haklı bir nedenle görev başına gelemeyecek durumda bulunan Cumhuriyet Savcıları, aksamaya meydan vermemek ve görevin bir başkasına yaptırılmasını sağlamak bakımından, özürlerini en seri şekilde Cumhuriyet Başsavcısına bildireceklerdir.
2-Mazeret izinleri acil ve zorunlu hallerde istenebilmesi sebebiyle ilgili kanunda belirtilen esaslara uygun olarak ve gerektiğinde belgelendirilerek talep edilecektir.
3-Diğer kurum ve kuruluşlar ile ilişkilerde meydana gelebilecek aksaklıklarda öncelikle Cumhuriyet Başsavcısına bilgi verilerek aksaklığın giderilmesine çalışılacaktır.
4-Cumhuriyet Başsavcısının gerekli gördüğü ve belirlediği zamanlarda, nezaretinde toplanılarak, Cumhuriyet Başsavcılığının işlemleri değerlendirip varsa eksiklik ve aksaklıklar ile yapılması gerekenler tespit edilecektir.
5-HSK ve Adalet Müfettişlerince daha önce yapılan denetimler sonunda düzenlenen tavsiyeler listesine titizlikle uyulacaktır.
6-Mesai ve disipline riayetle bu hususta personele örnek olmaya özen gösterilecektir.
7-HSK ve Adalet Bakanlığından gönderilen genel duyuru ve genelgeler kâğıt tasarrufu amacıyla Cumhuriyet savcılarına fiziki evrak olarak gönderilmeyip her bir Cumhuriyet Savcısının bakanlık kişisel mail adresine gönderilmekte olup tebliğ yerine geçer.
adalet.tv / araştırma
