FETÖ/PDY (Fetullahçı Terör Örgütü/Paralel Devlet Yapılanması) ile bağlantılı olduğu değerlendirilen çok sayıda hâkim ve savcı, darbe girişiminin hemen ardından görevden alındı, gözaltına alındı ve önemli bir kısmı cezaevine gönderildi. Bu kapsamda yürütülen geniş çaplı soruşturmalar, Türk adalet sisteminde köklü bir temizlik sürecinin başlamasına neden oldu.
Darbe girişiminin ertesi günü olan 16 Temmuz 2016’da, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) olağanüstü toplanarak FETÖ ile bağlantısı olduğu tespit edilen 2745 hâkim ve savcının görevden uzaklaştırılmasına karar verdi. Bu sayı ilerleyen günlerde artarken, 20 Temmuz 2016’da Türkiye genelinde olağanüstü hâl (OHAL) ilan edilmesiyle birlikte daha sistematik bir soruşturma süreci başlatıldı.
OHAL kapsamında çıkarılan Kanun Hükmünde Kararnameler (KHK) ile birlikte toplamda yaklaşık 4.500 hâkim ve savcı meslekten ihraç edildi. Bu kişiler arasında, Yargıtay ve Danıştay üyeleri ile Anayasa Mahkemesi üyeleri de yer aldı. En dikkat çeken isimlerden biri, Anayasa Mahkemesi üyesi A. A.’dı. Altan, darbe girişiminden kısa süre sonra tutuklanarak hakkında ağır ceza davası açıldı.
Darbe girişimi sonrasında Yargıtay'da görev yapan 140’tan fazla üye hakkında gözaltı ve tutuklama kararları verildi. Danıştay'da da benzer şekilde çok sayıda üyenin görevine son verildi ve yargı süreci başlatıldı. Bu operasyonlar, yüksek yargıdaki FETÖ yapılanmasının ne kadar derin olduğunu gözler önüne serdi.
15 Temmuz sonrasında FETÖ ile iltisaklı oldukları gerekçesiyle tutuklanan yüzlerce hâkim ve savcıdan bir kısmı yargılama sürecinde silahlı terör örgütüne üye olmak, anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs gibi suçlamalarla ağırlaştırılmış müebbet ve uzun süreli hapis cezalarına çarptırıldı. Ceza alanlar arasında hâkim ve savcıların yanı sıra, eski HSYK üyeleri ve eski Adalet Bakanlığı bürokratları da bulunuyordu.
Görevden almaların ardından, Türk yargısında ciddi bir kadro boşluğu oluştu. Bu boşluğun doldurulması amacıyla hızla yeni hâkim ve savcı alımları yapıldı. Aynı zamanda, hâkim ve savcı adaylarının FETÖ ve benzeri yapılanmalarla irtibatının bulunmaması için güvenlik soruşturmaları sıkılaştırıldı. Adalet Akademisi ve Hâkimler ve Savcılar Kurulu, meslek içi eğitimleri yeniden yapılandırarak yargı mensuplarının etik, tarafsızlık ve anayasal düzen konularında daha bilinçli hale gelmesini hedefledi.
Kaç hâkim ve savcı görevden alındı?
Yaklaşık 4.500 yargı mensubu görevden alındı veya ihraç edildi.
Ceza alan hâkim ve savcı sayısı nedir?
Yüzlerce kişi yargılandı ve önemli bir bölümü hapis cezası aldı; bazıları müebbet hapse mahkûm edildi.
İhraç edilenler arasında üst düzey isimler var mıydı?
Evet, Anayasa Mahkemesi, Yargıtay ve Danıştay üyeleri de bu kapsamda ihraç edildi ve bazıları tutuklandı.
Yargıda ne gibi yapısal değişiklikler yapıldı?
Hâkim-savcı alım süreci yeniden düzenlendi, mülakatlar sıkılaştırıldı ve meslek içi eğitimler artırıldı.
