Hakimler ve Savcılar Kurulu (HSK), adli yargı teşkilatında son dönemde hayata geçirilen yapısal ve yönetsel reformların uygulamadaki yansımalarını değerlendirmek amacıyla Adli Yargı İlk Derece Komisyon Başkanları Toplantısı düzenledi. Yargı hizmetlerinin kalitesini artırmayı ve sahadan merkeze sağlıklı geri bildirim mekanizması kurmayı hedefleyen toplantı, HSK 1. Daire Başkanı Turan Kuloğlu'nun açılış konuşmasıyla başladı.
Toplantının temel yaklaşımının bir denetim süreci değil, uygulamanın merkezinde bulunan yargı mensuplarının deneyimlerinin doğrudan paylaşılacağı bir istişare zemini olduğu özellikle vurgulandı. HSK, yeni dönemde eş zamanlı olarak yürürlüğe giren düzenlemelerin kâğıt üzerindeki karşılığından çok, duruşma salonlarına, kalem işleyişine, dosya akış hızına ve vatandaşın adaletle temas ettiği noktalara yansımasının önemine dikkat çekti.
Açılış konuşmasında söz alan HSK 1. Daire Başkanı Turan Kuloğlu, reformların teknik ayrıntılarla sınırlı görülmemesi gerektiğini belirterek, "Bu toplantı bir denetim değildir; sahadan gelen tecrübenin masaya yatırıldığı bir istişaredir" mesajını verdi. Kuloğlu, yeni uygulamaların dava sürelerini gerçekten kısaltıp kısaltmadığı, iş yükünün teşkilat içinde daha dengeli dağılıp dağılmadığı ve performans yaklaşımının meslektaşların motivasyonuna etkisinin ancak uygulamada görülüp değerlendirilebileceğini ifade etti.
Kuloğlu ayrıca, tüm bu sürecin vatandaşın adalete olan güven algısına nasıl yansıdığının da kritik olduğuna işaret ederek, bu soruların masa başında değil, sahada görev yapan yargı mensuplarının doğrudan deneyimleriyle cevaplanabileceğini dile getirdi.
Toplantıya HSK Genel Sekreter Yardımcıları, Şikâyet Bürosu, Yargının Etkinliği Bürosu ve Kararname Bürosu'ndan tetkik hâkimleri ile Adalet Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı ve Personel Genel Müdürlüğü temsilcileri de katıldı. Katılımcılar, yargının hızlandırılması ve etkinliğinin artırılması hedefi doğrultusunda yeni uygulamaların sahadaki etkilerini çok boyutlu biçimde ele aldı.
İstişare sürecinde öne çıkan başlıklar arasında; Adalet Başarı Belgesi uygulamasının motivasyon ve performansa etkileri, atama ve yetki işlemlerinin birleştirilmesinin süreçleri nasıl hızlandırdığı, hukuk ve ceza ayrımı yapılarak kura ile yetkilendirmenin birlikte düzenlenmesi gibi konular yer aldı. Ayrıca ihbar ve şikâyetlerde hayata geçirilen filtre sistemi ile dijitalleşmenin iş yüküne olan etkisi de değerlendirildi.
Bunun yanı sıra, 3 bini aşkın yeni mahkemenin kurulmasının yargı süreçlerine yansıması, bölünmüş mahkeme uygulamasına son verilmesinin teşkilat yapısında yarattığı değişim, büyük şehirlerde kuraya dayalı atamaların ve müstakil mahkeme görevlendirmelerinin kaldırılmasının sonuçları da kapsamlı biçimde ele alındı. Yargının Etkinliği Büroları, Sıfır Gecikmeli Yargı modeli ve Sıfır Kadastro Dosyası hedefi de toplantının dikkat çeken gündem maddeleri arasında yer aldı.
Toplantıda yapılan değerlendirmelerde, yalnızca olumlu ya da olumsuz izlenimlerin değil, somut ve gerekçeli eleştirilerin HSK açısından yol gösterici olduğu vurgulandı. Sahadan gelen sistematik eleştirilerin, yeni dönemde uygulamalarda yapılacak ince ayarların temelini oluşturacağı ifade edildi. Paylaşılan tüm görüş ve önerilerin kayıt altına alınacağı, raporlanarak ilgili birimlerce değerlendirileceği belirtilirken, "Burada dile getirilen hiçbir görüşün karşılıksız kalmayacağı" mesajı verildi.
HSK'nın değerlendirmesinde; yargı süreçlerinin hızlandırılması, iş yükünün adil ve dengeli biçimde dağıtılması, karar alma mekanizmalarının rasyonel ve standart hale getirilmesi, meslektaş memnuniyetinin artırılması ve vatandaşın adalete olan güveninin güçlendirilmesi hedeflerinin yeni dönemde de kararlılıkla sürdürüleceği kaydedildi.
Toplantı, yargının gecikmesinden kaynaklanan sorunlara sahadan gelen katkılarla çözüm üretme iradesinin güçlü bir göstergesi olarak sona erdi.