Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü Personeli Etik Davranış İlkeleri, ceza infaz kurumları ile denetimli serbestlik müdürlüklerinde görev yapan personelin mesleki faaliyetlerini hangi değerler çerçevesinde yürüteceğini net biçimde ortaya koydu. Toplam 9 temel etik ilke ve 84 uygulama esasından oluşan düzenleme, infaz sisteminde etik temelli, şeffaf ve insan onurunu merkeze alan bir yaklaşımın kurumsallaşmasını hedefliyor.
Adalet sisteminin en hassas alanlarından biri olan ceza infaz hizmetlerinde görev yapan personelin, yalnızca mevzuata uygun değil aynı zamanda etik sorumluluk bilinciyle hareket etmesi gerektiğine dikkat çekilen ilkeler; hem hükümlü ve tutukluların haklarının korunmasını hem de kamuoyunun adalet sistemine duyduğu güvenin güçlendirilmesini amaçlıyor.
1. Kamusal Görev ve Sorumluluk Bilinci
Personelin, yürüttüğü görevin önemli bir kamu hizmeti olduğunun bilinciyle hareket etmesi, görevlerini Anayasa ve ilgili mevzuat çerçevesinde eksiksiz ve zamanında yerine getirmesi esas alınıyor.
2. Kurumsal Amaç, İlke ve Standartlara Bağlılık
Ceza infaz hizmetlerinin mevzuata, kurumsal politikalara ve mesleki etik kurallara uygun şekilde yürütülmesi, etik dışı ya da hukuka aykırı durumlarla karşılaşıldığında yetkili makamlara bildirim yapılması öngörülüyor.
3. Dürüstlük ve Tarafsızlık
Dil, din, cinsiyet, siyasi görüş, sosyal statü veya suç türü gibi hiçbir gerekçeyle ayrımcılık yapılmaması; karar ve uygulamalarda tarafsızlık, doğruluk ve adaletin esas alınması temel ilke olarak tanımlanıyor.
4. Saygınlık, Güven ve Nezaket
Personelin, mesleğin ve kurumun itibarını koruyacak tutum ve davranışlar sergilemesi; hükümlü, tutuklu, ziyaretçi ve çalışma arkadaşlarıyla iletişimde saygılı ve insan onuruna uygun bir yaklaşım benimsemesi gerekiyor.
5. Bakım ve Destek Sorumluluğu
Hükümlü ve tutukluların insan onuruna yakışır koşullarda barınması, sağlık, beslenme, hijyen ve rehabilitasyon ihtiyaçlarının karşılanması; özellikle çocuklar, kadınlar, yaşlılar ve engelliler gibi hassas gruplara yönelik özel hassasiyet gösterilmesi bu ilkenin merkezinde yer alıyor.
6. Bilgilendirme ve Yetkili Makamlara Bildirim
Etik dışı, hukuka aykırı veya disiplin soruşturması gerektiren eylemlerin gecikmeksizin bildirilmesi; kurumun işleyişine dair bilgilendirmelerde doğruluk ve şeffaflık ilkesine uygun hareket edilmesi amaçlanıyor.
7. Menfaat Sağlama Yasağı
Personelin, görevini etkileyebilecek her türlü hediye, çıkar, menfaat ya da ayrıcalığı reddetmesi; kayırmacılık, çıkar çatışması ve nüfuz kullanımından kesinlikle kaçınması bu ilkenin temelini oluşturuyor.
8. Yöneticinin Hesap Verme Sorumluluğu
Yönetici pozisyonundaki personelin, yaptığı tüm iş ve işlemlerden dolayı hesap verebilir ve denetime açık olması; etik ilkelerin uygulanmasında personele rehberlik etmesi ve örnek davranış sergilemesi öngörülüyor.
9. Kamu Kaynaklarının Etkin Kullanımı
Kamu binaları, taşıtları, mesai süresi ve diğer tüm kaynakların yalnızca kamu yararı doğrultusunda, tasarruf ve verimlilik esasına göre kullanılması; israf ve savurganlıktan kaçınılması ilke olarak belirleniyor.
Etik Davranış İlkeleri, yalnızca teorik bir metin olmanın ötesinde, ceza infaz kurumlarında ortak bir etik kültürün yerleşmesini hedefliyor. İnsan haklarına saygı, hukukun üstünlüğü, hesap verebilirlik ve şeffaflık vurgusu; infaz sisteminin güvenlik odaklı yapısının yanında rehabilitasyon ve topluma kazandırma amacını da güçlendiriyor.
Yetkililer, bu ilkelerin etkin şekilde uygulanmasının; personel arasındaki uygulama farklılıklarını azaltacağını, mesleki bilinç ve sorumluluğu artıracağını ve adalet sistemine duyulan toplumsal güveni pekiştireceğini ifade ediyor.